Podobnie ma siÄ™ rzecz w przypadku diagnozy funkcjonalnej.
Z przyjÄ™cia bowiem koncepcji lokalizacyjnej wynika zaÅ‚ożenie, iż stwierdzane zaburzenia różnych czynnoÅ›ci wyższych majÄ… różne mechanizmy. W jednym przypadku jest to np. utrata sÅ‚uchowych obrazów pamiÄ™ciowych słów, powodujÄ…ca afazjÄ™ sensorycznÄ… (chory sÅ‚yszy sÅ‚owa, ale ich nie rozumie, ponieważ nie ma odpowiednich Å›ladów pamiÄ™ciowych, które byÅ‚y przechowywane w zniszczonym “oÅ›rodku”), w innym – utrata ruchowych
6 Na marginesie należy podkreślić, iż każda z tych koncepcji nawiązywała do innych kierunków w psychologii. Podczas gdy koncepcja wąskolokalizacyjna była wyraźnie powiązana z mechanistyczną psychologią asocjacyjną końca XIX wieku, koncepcja antylokalizacyjna nawiązywała wprost do kierunków dynamicznych w psychologii, takich np. jak psychologia postaci, psychologia topologiczna itp. i była przejawem ogólniejszego buntu przeciwko uproszczeniom psychologii asocjacyjnej.
obrazów pamiÄ™ciowych słów powodujÄ…ca afazjÄ™ ruchowÄ… (chory rozumie sÅ‚owa, które sÅ‚yszy, ale nie może ich wypowiadać, ponieważ nie pamiÄ™ta, jakie należy przy tym wykonać ruchy). Innymi sÅ‚owy, koncepcja lokalizacyjna skÅ‚ania do przyjÄ™cia wieloczynnikowych teorii różnego rodzaju zaburzeÅ„ oraz do poszukiwania tych różnych czynników w badaniu diagnostycznym i uwzglÄ™dniania ich w postÄ™powaniu rehabilitacyjnym. ZupeÅ‚nie inne konsekwencje metodologiczne powoduje przyjÄ™cie koncepcji antylokalizacyjnej. Z koncepcji tej wynika bowiem zaÅ‚ożenie, że podÅ‚ożem różnych zaburzeÅ„ jest w zasadzie ten sam mechanizm, ten sam czynnik ogólny – przez niektórych autorów upatrywany na przykÅ‚ad w utraceniu “postawy abstrakcyjnej”, “funkcji symbolicznej”, w “uszczupleniu intelektu”, w “ogólnym niedoborze” danej funkcji itp. Czynnik te» w normalnym przebiegu funkcji zwiÄ…zany jest z mózgiem jako caÅ‚oÅ›ciÄ… i zostaje utracony w różnym stopniu w zależnoÅ›ci nie od miejsca uszkodzenia, lecz od rozmiaru uszkodzenia7. W tej sytuacji diagnoza funkcjonalna nie może mieć na celu wykrycia mechanizmów specyficznych dla danego zaburzenia – ponieważ z góry zakÅ‚ada siÄ™ ich brak – i powinna ograniczyć siÄ™ jedynie do opisu stopnia utraty owego czynnika ogólnego. Tak wiÄ™c koncepcja antylokalizacyjna skÅ‚ania do przyjmowania jednoczynnikowych teorii różnych zaburzeÅ„ i do poszukiwania wspólnego czynnika stanowiÄ…cego podstawÄ™ różnych zaburzeÅ„8. OczywiÅ›cie również postÄ™powanie rehabilitacyjne oparte na tej koncepcji musi mieć zupeÅ‚nie inny charakter i przebieg oraz powinno stawiać sobie inne zadania.
b. Koncepcja układu funkcjonalnego i lokalizacji dynamicznej
Wskazaliśmy, że przyjęcie takiej lub innej koncepcji w sprawie lokalizacji funkcji psychicznych w mózgu ma zupełnie zasadnicze znaczenie dla sposobów rozwiązywania tych konkretnych zadań, które ma do spełnienia psycholog pracujący w dziedzinie neuropsychologii klinicznej. W związku z tym trzeba więc odpowiedzieć na pytanie, która z tych koncepcji powinna stanowić przesłankę teoretyczną badań diagnostycznych i prac rehabilitacyjnych, innymi słowy, którą z tych koncepcji należy uznać za sluszną.
7 Ze względu na charakter tego opracowania pomijamy tu szereg subtelnych różnic w poglądach różnych autorów w tej sprawie, chodzi bowiem przede wszystkim o sformułowanie w postaci najjaskrawszej konsekwencji metodologicznych wynikających z przyjęcia jednej z dwóch wskazanych koncepcji. U konkretnych natomiast autorów można znaleźć takie lub inne odstępstwa od powyższych reguł.
8 Jako przykład można tu wskazać jednoczynnikowe teorie afazji starające się wykazać, że u podłoża zaburzeń mowy po uszkodzeniach mózgu leży zawsze utrata tego samego czynnika wspólnego, różne zaś postacie afazji wynikają jedynie z tego, iż czynnik ten został utracony w różnym stopniu.
Jak to często bywa w nauce, gdy toczy się spór pomiędzy reprezentantami stanowisk skrajnych, radykalnych, należy stwierdzić, iż każda z tych koncepcji była słuszna częściowo i żadna z nich nie była słuszna w całości. Nie ulega wątpliwości, że mimo wielu uproszczeń i naiwności zwolennicy koncepcji wąskolokalizacyjnej nagromadzili dostatecznie dużo danych, aby móc odrzucić pogląd o braku lokalizacji funkcji psychicznych w mózgu, a przyjąć stwierdzenie, że mózg jest narządem zróżnicowanym nie tylko pod względem swej budowy, lecz również pod względem funkcjonalnego znaczenia poszczególnych jego struktur. Niewątpliwym natomiast błędem tej koncepcji było z jednej strony potraktowanie zarówno mózgu, jak i psychiki jako zbiorów nie powiązanych ze sobą, wyizolowanych z całości elementów, z drugiej zaś-przyjęcie założenia, iż pomiędzy najbardziej nawet złożonymi czynnościami psychicznymi a poszczególnymi strukturami mózgowymi istnieje ścisły i trwały związek, dokładna bezpośrednia odpowiedniość.
Zwolennicy koncepcji antylokalizacyjnej z kolei nagromadzili bardzo wiele obserwacji wykazujących, że takiego prostego związku nie ma, że próby znalezienia dokładnej odpowiedniości pomiędzy złożonymi czynnościami psychicznymi a strukturami mózgowymi skazane są na niepowodzenie ze względu na istniejącą tutaj ogromną plastyczność, zmienność. Ta ostra krytyka uproszczeń i schematyzmu koncepcji wąskolokalizacyjnej odegrała niewątpliwie bardzo pozytywną rolę w historii badań nad zagadnieniem lokalizacji. Jednakże wnioski formułowane przez zwolenników koncepcji antylokalizacyjnej były równie nieprawomocne. Ze stwierdzenia bowiem, iż nie ma ścisłej lokalizacji funkcji psychicznych w mózgu nie wynika jeszcze, że taka lokalizacja nie istnieje w ogóle.
Należy podkreÅ›lić, że mimo wszelkie różnice dla zwolenników obu koncepcji wspólny byÅ‚ jeden podstawowy błąd w rozumowaniu. W obu tych koncepcjach bowiem starano siÄ™ rozpatrywać zwiÄ…zek pomiÄ™dzy czynnoÅ›ciami psychicznymi a mózgiem w zasadzie w ten sam sposób-tzn. bezpoÅ›rednio, bez dokonania uprzedniej analizy struktury samych czynnoÅ›ci psychicznych. Innymi sÅ‚owy, w caÅ‚ym tym sporze głównym pytaniem byÅ‚o: “gdzie lokalizować”, przy czym jedni powiadali “tu a tu”, a inni “nigdzie, tzn. w caÅ‚ym mózgu”. Nie pytano natomiast o to, co wÅ‚aÅ›ciwie chce siÄ™ lokalizować.
CaÅ‚kowicie odmienne i oryginalne podejÅ›cie do zagadnienia lokalizacji sformuÅ‚owane zostaÅ‚o przez I. P. Pawiowa, a nastÄ™pnie rozwiniÄ™te w pracach szeregu innych autorów. Już w 1916 r. Pawłów zwróciÅ‚ uwagÄ™ na to, że dla rozumienia mechanizmów zÅ‚ożonego zachowania siÄ™ nie wystarczy wyjaÅ›nienie dotyczÄ…ce jedynie dziaÅ‚alnoÅ›ci poszczególnych oÅ›rodków nerwowych, że trzeba przyjąć “możliwość tworzenia siÄ™ ze strony różnych części oÅ›rodkowego ukÅ‚adu nerwowego połączeÅ„ funkcjonalnych przez specjalne udrożnienia umożliwiajÄ…ce dokonanie okreÅ›lonego aktu
odruchowego” 9. W ten sposób po raz pierwszy zostaÅ‚a sformuÅ‚owana zasada dynamicznej lokalizacji funkcji w mózgu. CzynnoÅ›ci organizmu, funkcje zÅ‚ożone nie sÄ… wynikiem dziaÅ‚ania wyodrÄ™bnionych, raz na zawsze ustalonych struktur mózgowych, “oÅ›rodków”, lecz ksztaÅ‚tujÄ… siÄ™ na podstawie tworzÄ…cych siÄ™ w ciÄ…gu życia osobniczego dynamicznych, zmiennych ukÅ‚adów wzajemnie powiÄ…zanych ze sobÄ… struktur, znajdujÄ…cych siÄ™ w różnych częściach ukÅ‚adu nerwowego.
Żadna czynność złożona organizmu nie może zostać przyporządkowana ściśle i raz na zawsze jakiemuś jednemu narządowi czy strukturze. Składa się ona zawsze z zespołu powiązanych ze sobą czynności bardziej prostych, których współdziałanie prowadzi do osiągnięcia ważnego dla osobnika wyniku, przebiega zaś ona na podłożu złożonej, dynamicznej, tzw. zmiennej -w zależności od warunków, konstelacji ogniw morfologicznych, umiejsco-wianych w różnych narządach organizmu, kierowanych przez struktury nerwowe znajdujące się w różnych częściach układu nerwowego. Ta konstelacja współdziałających różnych narządów i struktur organizmu tworzy swego rodzaju układ funkcjonalny, czynnościowy. Poszczególne ogniwa tego układu spełniają w nim określone, swoiste zadania, nie są jednak czymś niewymiennym. Kiedy bowiem jedno z tych ogniw zostanie uszkodzone, inne ogniwa mogą przejąć rolę ogniwa uszkodzonego i czynność nadal jest realizowana. Tym właśnie złożona czynność różni się od czynności prostej powiązanej bezpośrednio z określonym narządem lub tkanką.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- przykład diagnozy funkcjonalnej
- założenia teorii wąskolokalizacyjnych psychologia
- rola diagnozy funkcjonalnej
- jak dokonać diagnozy funkcjonalnej
- teoria mechanistyczna afazji
- diagnoza intelektu
- założenia teorii wąskolokalizacyjnych i antylokalizacyjnych
- założenia teorii wąskolokalizacyjnych
- założenia psychologiczne diagnozy funkcjonalnej
- www google diagnoza funkcjonalna
- teoria waskolokalzacyjna
- teoria wÄ…skolokalizacyjna
- teoria mechanisyczna w leczeniu afazji
- funkcjonalna diagnoza zachowania sie
- dynamiczna lokalizacja funkcji mózgu
- diagnoza funkcjonalna afazji
- mózg zachowanie koncepcje lokalizacyjne
- krytyka koncepcji wÄ…skolokalizacyjnej
- koncepcja waskolokalizacjna
- Dynamiczna lokalizacja funkcji w mózgu
- goglediagnoza psychologiczna
Inne tematy, które mogą cię zainteresować:
Zaburzenia psychiczne o podłożu organicznym.
Zaburzenia psychiczne, które częściej niż inne wymagają pomocy w trybie doraźnym.
Specyfika psychiatrycznej pomocy doraźnej.
Doraźna pomoc psychiatryczna.
Odmianą psychoterapii grupowej jest terapia rodzinna i terapia jednej lub kilku grup partnerów małżeńskich.
Psychoterapia grupowa.
Techniki i metody psychoterapii.
Przebieg psychoterapii.
Pacjent.
Chcesz dodać swoje ogłoszenie na Defipedii? Wyślij nam informacje wylistowane w sekcji Dodanie ogłoszenia.
August 20, 2010
·
Psychologia kliniczna
Opublikowano w: