Poligrafia – symulatyczny zapis wszystkich dotychczas wyszczególnionych wskaźników fizjologicznych
– Reakcje behawioralne – wiążą się z zaburzonym zachowaniem (od apatii po napady szału)
– Reakcje emocjonalne – takie jak pobudzenie emocjonalne, nasilenie emocji negatywnych.
– Reakcje mentalne – związane z poziomem funkcjonowania procesów umysłowych (np. dezorganizacja myślenia, rozkojarzenie, mobilizacja procesów poznawczych).
S. Epstein wyróżnia dwa systemy adaptacyjne: prewencyjny i patologiczny.
– Osoba z systemem prewencyjnym uczy się sposobów radzenia sobie ze stresem, umiejętności regulacji pobudzenia, system pojęciowy ma wykształcony w schemacie: „ja – świat” i „ja – inni ludzie”. System ten obejmuje wrodzone, względnie stałe elementy osobowości np. temperament (regulacja poziomu pobudzenia) możliwości rozwojowe. Obejmuje też zmienne elementy osobowości np. wiedzę o sobie i świecie, system wartości, wizje własnego rozwoju.
– Osoba z systemem patologicznym ma zaburzone procesy uczenia się. Pojawiają się u niej zaburzenia emocjonalne prowadzące do nerwic, zaburzenia integracji systemu pojęciowego prowadzące do psychoz. Tu adaptacja do stresu zwiększa koszt fizjologiczny (reagowanie nadmiernym pobudzeniem) i psychospołeczny (bezradność wobec stresu, ucieczka w nierealny świat).
Odporność na stres – wrodzona baza biologiczna człowieka, stanowiąca podstawę kształtowania się temperamentu i inteligencji oraz niektórych cech osobowości stwarzających możliwości lepszego lub gorszego radzenia sobie ze stresem.
W przypadku człowieka należy raczej mówić o umiejętności radzenia sobie ze stresem niż o odporności na stres. Umiejętność ta jest efektem życiowego doświadczenia człowieka lub wiedzy. O sposobie radzenia sobie ze stresem decydują dwa mediatory (poznawczy i emocjonalny) a także system adaptacji do stresu.
Można wyodrębnić dwie główne strategie radzenia sobie ze stresem:
a) Strategia zorientowana problemowo – nastawienie na konsekwentną realizację celu mimo istniejącego stresu.
b) Strategia zorientowana emocjonalnie – nastawienie na redukcje emocji negatywnych związanych z uczuciem porażki niż na realizację pierwotnego celu. Ta strategia może przybierać kilka form:
– Dystansowanie się czyli odsuwanie od siebie problemu, unikanie myślenia o nim
– Ucieczka w świat fantazji w celu odsunięcia od siebie prawdziwych niepowodzeń (znieczulanie się alkoholem)
– Samoobwinianie się przybierające formy samokrytyki, autoagresji
– Nadmierna samokontrola czyli wstrzymywanie się od negatywnych uczuć (pozytywne myślenie za wszelką cenę)
– Pozytywne przewartościowanie czyli dostrzeganie dobrych stron stresu
– Poszukiwanie wsparcia, pomocy materialnej bądź moralnej
Człowiek może korzystać z całej gamy instytucjonalnych form wsparcia społecznego np. pomoc socjalna, opieka zdrowotna, bezpieczeństwo osobiste zapewniane przez policję. Coraz częściej eksponowaną formą wsparcia społecznego jest różnego rodzaju doradztwo. Wyobcowanie społeczne prowadzi więc do trudnej sytuacji osobistej. Obok pozytywnych efektów społecznych (wsparcia osoby w sytuacji stresowej) mogą wystąpić i negatywne np. wyuczanie bezradności, osłabianie aktywności, utraty wiary w siebie, liczenie tylko na pomoc innych.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- pomiar oddechów
- pomiar oddechów u człówieka
- Zaburzenia czestosci oddechow moznz podzilic na