Jest to najprostsza forma pamięci (np. najwcześniejsza pamięć dotykowa u niemowlęcia). Dzięki specjalnemu typowi uczenia tzw. habituacji nasz umysł potrafi ignorować pewne dotykowe bodźce stałym nasileniu. Jest to charakterystyczne tylko do tego rodzaju pamięci. Podłożem tego zjawiska są zmiany w komórkach nerwowych receptorów. Jeśli receptory dotykowe są pobudzane przez dłuższy czas ich wrażliwość maleje. Zmiany zachodzą również w miejscach połączeń z różnymi komórkami. Powierzchnia stykających się komórek staje się mniej podatna na działanie tzw. neurotransmiterów, czyli substancji odpowiedzialnych za tępo przekazywania impulsów. Drugim faktem jest to, że nie wszystkie bodźce są dla nas jednakowo ważne.
Pamięć operacyjna
Inaczej mówiąc robocza wymaga przypominania w jaki sposób bodźce zmieniane na impulsy nerwowe przekazywane są do odpowiedniej części kory mózgowej np. motorycznej, wzrokowej, słuchowej, mowy. Proces uczenia się jest możliwy tylko wtedy, gdy aktywność komórek występuje w miejscach kontaktowych w ściśle ograniczonym przedziale czasu. Te połączenia miedzy komórkami nerwowymi, tworzące pewne szlaki informacyjne miedzy receptorami a określonymi obszarami mózgu są istotą pamięci operacyjnej. Np. podczas zapamiętywania różnych słów, pojawia się duża aktywność w głębi mózgu, w miejscu zwanym zakrętem hipokampa. Ułożone jest tam około40 milionów komórek nerwowych, które odpowiedzialne są za proces przechowywania w pamięci informacji przekazywanych przez nasze zmysły. Ten fragment mózgu tworzy cześć układu limbicznego, który min odpowiada za nasze emocje. Jeśli zakręt hipokampa ulegnie uszkodzeniu mamy trudności z odtworzeniem świeżych wspomnień lub zdolność ta zupełnie zanika.
Pamięć długotrwała
Jest to miejsce o nieograniczonej pojemności. Kora mózgowa zawiera do 2/3 wszystkich komórek mózgowych, a liczba skomplikowanych sieci neuronowych utworzonych przez te komórki sięga biliona. Uruchomienie tylko kilku z nich może utworzyć łańcuch komunikacyjny, który połączy w całość wspomnienie każdego wcześniej zapamiętanego przedmiotu. Sam proces przebiegu pamięci długotrwałej jest jeszcze zagadką, choć jest na to kilka teorii. Szczegółowa wiedza na temat tej pamięci pochodzi z obserwacji nad choroba Alzheimera. Polega ona na tym, że nie możemy sobie przypomnieć faktów i informacji z dalekiej przeszłości. Wszyscy tracimy zdolność przypominania sobie wraz z wiekiem, ponieważ obumierają komórki nerwowe. Jest to proces nieodwracalny. W chwili narodzin mamy tych komórek około 100 miliardów, nawet jeśli utracimy ich 20% w efekcie starzenia to skutkiem tego może być osłabienie pamięci. Ważniejszą rzeczą od ilości komórek jest połączenie funkcjonalne między nimi. Te połączenia mogą niekiedy pomóc funkcjonować lepiej u 70 latka niż u młodego studenta.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- pamięć zmysłowa
- pamiec zmyslowa