Wiąże się z niemożnością wykonywania pracy umysłowej, wymagającej uwagi selektywnej. Badania empiryczne określają wzorce resynchronizacji zarówno w poziomie fizjologicznym jak i psychologicznym. Owe wzorce zachowania się ludzi poddanych stresowi nagłej zmiany strefy czasu wskazują na odmienność od dotychczas ukształtowanych sposobów funkcjonowania w warunkach czasu lokalnego (pogorszenie apetytu, zaburzenia snu spadek efektywności pracy umysłowej, zmienność nastroju) stwierdzono, że znacznie różni się tępo procesu resynchronizacji w zależności od kierunku lotu, i tak na zachód prędkość resynchronizacji wynosi średnio ok. 90 min/dobę a na wschód 50 min /dobę.
H. M. Wegmanna i B. I. Hunt uważają, że występują różnice między resynchronizacją poszczególnych funkcji psychicznych:
Zbadano studentów 21-26 lat w zakresie takich funkcji jak: koordynacja wzrokowo – ruchowa, czas reakcji, dodawanie liczb, rozpoznawanie symboli literowych. Badania prowadzono na 1-3 dni przed wylotem i po przylocie do USA oraz w 1, 3, 5, 8 i13 dniu stacjonowania w miejscu przylotu. Z badań wynikło, że w zakresie psychomotoryki dopiero między 10-12 dniem doszli do siebie tzn. przystosowali się do tamtejszej strefy czasowej. Czas reakcji – 9 dni, dodawanie liczb -8 dni.
Potwierdzono znacznie dłużej utrzymujący się efekt desynchronizacji rytmów około dobowych w locie na wschód, niż na zachód. Istnieje oczywiście wiele czynników maskujących i modyfikujących resynchronizację rytmów, podczas nagłej strefy czasu tj: aktualny stan fizyczny i psychiczny, stopień wytrenowania danej czynności, poziom aktualnej motywacji do wykonania określonego zadania, ich hipotetyczny wpływ na maskowanie procesów efektów chronobiologicznnych rytmów około dobowych wymaga dalszych szczegółowych badań.
Chronopsychologia jest nową dziedziną naukową badającą wyznaczniki zachowania z naturalną zmiennością czynności fizjologicznych, uwarunkowanych naprzemiennością cyklów fotoekologicznych: światła i ciemności.
Stres chronobiologiczny związany jest z rozbieżnością między naturalnymi rytmami – foto ekologicznymi a aktywnością człowieka wymuszoną przez zwyczaje kulturowo cywilizacyjne związane z porą posiłków, pracy itp.
Rozbieżność ta pociąga za sobą określone koszty zdrowotne. w/w
Chronotyp poranny – wieczorny można określić nie tylko na podstawie parametrów fizjologicznych ale i za pomocą metod psychologicznych, tj. wywiad dotyczący pól aktywności i wypoczynku oraz najbardziej znany Kwestionariusz Typów rannych -wieczornych Horne i O’stberga (w pol. Wersji J. Terelaka).
Zmniejszenie efektów stresu chronopsychologicznego jest możliwe między innymi poprzez redukcję rozbieżności między naturalnymi rytmami około dobowymi i własnymi preferencjami w zakresie pory snu i czuwania. Jednakże ze wzglądów cywilizacyjnych najczęściej dochodzi do desynchronizacji rytmów biologicznych z synchronizatorami socjalnymi, co w konsekwencji prowadzi do błędnego koła stresu. Fakt, że desynchronizacja rytmów biologicznych endogennych i egzogennych jest źródłem stresu podkreśla obowiązująca obecnie poszerzona def. Zdrowia – uwzględniająca wzajemną synchronizację ważnych dla życia biorytmów. Chronopsychologia jest młodą dyscypliną naukową badającą związki psychologicznych wyznaczników zachowania z naturalną zmiennością czynności fizjologicznych , uwarunkowanych naprzemiennością cyklów fotoekologicznych : światła i ciemności. Stres chronobiologiczny jest związany z rozbieżnością między naturalnymi rytmami biologicznymi wyznaczonymi przez czynniki fotoekologiczne ( tzn. czynniki pierwszorzędowe) wywołujące zmienność procesów fizjologicznych w cyklu około dobowym lub w przypadku nagłej zmiany lokalnej strefy czasu w locie samolotem odrzutowym wzdłuż równoleżnikowym i aktywnością dobową człowieka wymuszoną przez zwyczajowe czynniki kulturowo – cywilizacyjne ( tzn. czyn. Drugorzędowe) związane z porą posiłków , pracy wypoczynku . Rozbieżność pociąga za sobą określony koszt zdrowotny ( np., złe samopoczucie, choroby psychosomatyczne) Chronotyp poranny vs wieczorny można określić nie tylko na podstawie parametrów fizjologicznych ale także za pomocą metod psychologicznych , takich jak wywiad dotyczący preferencji pór aktywności i wypoczynku oraz kwestionariuszy , spośród których najbardziej znany jest Kwestionariusz Typów Rannych – Wieczornych Horne i Ostberga ( w polskiej adaptacji J. Terelaka) Zmniejszenie efektów stresu chronopsychologicznego jest możliwe między innymi poprzez redukcję rozbieżności między naturalnymi rytmami około dobowymi i własnymi preferencjami w zakresie pory snu i czuwania. Jednakże ze względów cywilizacyjnych najczęściej dochodzi do desynchronizacji rytmów biologicznych z synchronizatorami socjalnymi , c w konsekwencji prowadzi do błędnego koła stresu chronopsychologicznego. Fakt, że desynchronizacja rytmów biologicznych endogennych i egzogennych jest źródłem stresu podkreśla obowiązująca obecnie poszerzona definicja zdrowia zaproponowana przez Światową organizację Zdrowia (WOH) KTÓRA , obok dobrego stanu fizycznego i psychicznego uwzględnia wzajemną synchronizację ważnych ale życia biorytmów.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- aspekt psychologiczny
- psychologiczny aspekt
- psychologiczne aspekty snu