Z ang. MEQ, podstawą konstrukcji jest założenie, że typy poranny i wieczorny, to bieguny, na których można określić położenie wyników badanych osób. MEQ pozwala ustalić dla każdej jej chronotyp i w związku z tym – wyznaczyć optimum funkcjonowania jednostki w rytmie około dobowym.
Polska wersja zaproponowana przez J. Terelaka 1993 stanowi podobnie jak MEQ kwestionariusz samooceny. Pytania są dotyczą zwyczajowych godzin wstawania i układania się do snu, preferowanych pól aktywności fizycznej i umysłowej, oraz subiektywnego poczucia gotowości do podjęcia działania po przebudzeniu i przed pójściem spać. pytania nie są jednorodne, odpowiedziom w skali czasowej odpowiadają minuty. w badaniach nad polska wersją przebadano 177 os. W 3-ch gr. Zawodowych: 47-kierowców PKS, 66-ciu pilotów wojskowych i 64 – studentów. w celu sprawdzenia stabilności studentów – przebadano 3 x w odstępach 1 i 7 m-cy. oprócz kwestionariusza MEQ, badani wypełniali Inwentarz Osobowości Eysencka w opr. Chojnowskiego i kwestionariusz temperamentu Strelaua. wyniki były zadawalające, lepsze od zachodnich., wnioskowali, że rozkład jest we wszystkich grupach normalny. normalizacji dokonał J. Terelak na gr. Studentów – maja większą swobodę regulacji swoimi rytmami dobowymi. w efekcie wyniki były takie:
Typ skrajny ranny – 70-86 pkt.
Typ umiarkowany ranny -59-69 pkt.
Typ pośredni 42-58 pkt.
Typ umiarkowany wieczorny 31-41 pkt.
Typ skrajny wieczorny 16-31 pkt.
Badacze nie potwierdzili związku chronotypu z temperamentem jak sugerowały badania zachodnie.
Syndrom nagłej zmiany strefy czasu (jet pilot syndrome)
Wiąże się z powstaniem odrzutowców – dobrodziejstwem współczesnej cywilizacji. kiedyś podróże trwały latami, teraz skróciły się do paru godzin. nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że pociąga to za sobą konsekwencje biologiczne i psychologiczne, w sytuacji gdy samolot odrzutowy odbywa lot wzdłuż równoleżnikowo (co 15*dł. Geog. Występuje strefa czasowa =1h) a skutki takie w literaturze nazywają się syndromem pilota odrzutowego lub desynchronozą.
Aspekt biologiczny
Skutki nagłej zmiany strefy czasu dotyczy p/w tzw. desynchronizacji zewnętrznej na poziomie objawów fizjologicznych i występują poczynając od zmiany dwóch stref czasowych taj 30* =2h. Lecący zachowuje w sobie tzw. endogenny rytm biologiczny, bierze go ze sobą i tam na miejscu jest w innym rytmie niż tubylcy. Brak zgodności czasu odliczanego przez nasz mózg, narządy i komórki z astronomicznym lokalnym powoduje szereg niekorzystnych dla zdrowia i samopoczucia objawów – senność w ciągu dnia, trudności w zasypianiu, wzmożona pobudliwość, rozdrażnienie zaburzenia pokarmowe – prowadzi to do pogorszenia się sprawności psychicznej.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- kwestionariusz meq
- meq kwestionariusz