Biomechanika mowy
W obszarze mowy znajdują się struktury umożliwiające przekształcenie dźwięków w mowę. Powietrze wydychane z płuc jest modulowane przez rodzaj muzycznego instrumentu przez fałdy głosowe zwane strunami. Fałdy głosowe są umieszczone na końcu głośni, tuż nad tchawicą. Struny głosowe zbudowane są z bardzo elastycznej tkanki. W tych okolicach występuje tzw.: kieszonka krtaniowa, która jest stale zwilżana. Wokół jest dużo mięśni i więzadeł aby umożliwić reakcję na sygnały docierające z mózgu przez nerwy ruchowe. W istocie to mózg kontroluje całym układem. Mózg rozkazuje fałdom głosowym aby kurczyły się w odpowiedni sposób a więc i odpowiednio wibrowały podczas przechodzenia powietrza wytwarzając pożądane dźwięki. Fałdy głosowe tworzą wąski otwór co powoduje że przechodzące powietrze drga i ulega modulacjom. Jakość dźwięków zależy od długości i napięcia fałd głosowych. Ton głosu i barwa jest modulowany przez komorę rezonansową którą stanowi głośnia. Natężenie głosu zależy od ciśnienia powietrza wydychanego z płuc. Fałdy głosowe są jedynie głośnikami aparatu głosowego kierowanego przez mózg. Wszystkie polecenia skurczu czy rozkurczu pochodzą z ośrodka mowy w mózgu.
Funkcje życiowe oddychania.
Tchawica jest rurą łączącą płuca ze światem zewnętrznym. Jej ściany są bardzo gładkie. Są na nich także komórki rzęskowe wyglądające jak skupisko glonów. Działają jak szczotki. Ich praca polega na zatrzymywaniu i wydalaniu ciał obcych docierających tu z wdychanym powietrzem. Tchawica jest też komorą buforową regulującą temperaturę i wilgotność powietrza. Oskrzela i płuca z ich pęcherzykami tworzą układ wykonujący czynności niezbędne dla życia. Zaopatruje organizm w tlen i usuwa dwutlenek węgla (dostarcza energii i usuwa odpady).W płucach znajduje się jeszcze układ tętnicy płucnej. Jej niezliczone rozgałęzienia zakończone naczyniami włosowatymi dostarczają krew do pęcherzyków płucnych. Krwinki czerwone są dostawcą tlenu dla wszystkich narządów. Mózg jest największym konsumentem tlenu. Im więcej tlenu dostaje się do krwioobiegu dzięki zdrowym płucom i sercu, tym większa jest wydajność tkanek.
Choroba i profilaktyka zdrowotna układu oddechowego.
Płuca są w stałym kontakcie z otaczającym powietrzem, są więc narażone na szkodliwe działanie różnych lotnych substancji i drobnoustrojów. Skutkiem tego może być np.: zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc. W przebiegu zapalenia oskrzeli ich ściany są nacieczone i obrzęknięte co utrudnia przepływ powietrza. Jest to przyczyną Świstów i innych dźwięków które można wtedy usłyszeć. W przypadku zapalenia płuc, płuca wypełniają się płynem i tracą możliwość działania. Powoduje to zmniejszenie zawartości tlenu we krwi i utrudnia dostawę energii do całego organizmu. Obecnie płuca są bardziej podatne na uszkodzenie niż kiedyś (wirusy, bakterie, kurz, zarodniki, związki chemiczne wydzielane przez ciepłownie, samochody, przemysł). Niektóre z tych związków są wydalane przez kaszel. Inne są przetwarzane. Jeszcze inne usuwane przez mikrofagi (strażników naszego organizmu).Te mechanizmy obronne nie wystarczają. Jest też jeszcze jeden bardzo ważny składnik zanieczyszczający powietrze, który zależy od nas samych – dym tytoniowy. Dokąd wędrują wszystkie związki chemiczne ? Poprzez układ oddechowy tj.: fałdy głosowe, tchawicę, oskrzela, pęcherzyki dym pozostawia duże i małe cząstki substancji. Krew rozprowadza te rozpuszczone toksyczne związki do wszystkich części organizmu powodując tam szkody. Największe uszkodzenia powstają w płucach. Sprawność płuc zależy od tego co wdychamy – starajmy się więc oszczędzać nasze płuca. Układ oddechowy, pełniąc ważną funkcję energetyczną w naszym organizmie, współpracuje z układem krwionośnym.
Układ sercowo-naczyniowy
obejmuje serce oraz sieć dużych i małych sieci naczyń krwionośnych, za pomocą których krew tłoczona przez serce dostaje się do każdej części organizmu.
Ontogeneza i funkcje serca.
Serce jest narządem, który pierwszy zaczyna pracować, a ustaje ostatni. Kiedy startuje jednocześnie zaczyna działać wszystko inne (w ciągu życia serce uderza ok. 3 miliardów razy, pompując do krwioobiegu prawie 200 milionów litrów krwi). Wszystko zaczyna się od jednej komórki. Serce pracuje jak czterocylindrowa pompa zapewniając krążenie tlenu, płynów odżywczych, które zapewniają życie. Zastawki serca utrzymują przepływ krwi w jednym kierunku. Przegroda uniemożliwia mieszanie się krwi tętniczej z żylną. Zastawka dwudzielna znajduje się pomiędzy przedsionkiem, a komorą. Utlenowana w płucach krew przechodzi prze tę zastawkę i wypełnia komorę. Następnie komora kurczy się a zastawka podtrzymywana prze struny ścięgniste zamyka się szczelnie uniemożliwiając powrót krwi do przedsionka. Zmusza to krew aby popłynęła do tętnicy głównej zwanej aortą. Następnie krąży po całym organizmie.
Układ krążenia i jego struktura. Układ krążenia jest ogromny (tętnice + żyły + tętniczki + naczynia włosowate = prawie 100 tys. km). Średnice naczyń krwionośnych różnią się znacznie (od 2-3 cm do kilku setnych milimetra). Wiąże się z tym zróżnicowanie szybkości przepływu krwi. Małe tętniczki i naczynia włosowate są jak jezioro, w którym ruch jest powolny. Krew nabiera szybkości wpływając do żył gdy wraca do serca. Powolny przepływ krwi w naczyniach włosowatych pozwala przyswoić komórkom składniki odżywcze oraz tlen. Jedną z tajemniczych broni układu krążenia jest zdolność tętniczek do kurczenia się i rozkurczania zgodnie z pożądanym przepływem krwi. Aby umożliwić zwiększony przepływ krwi naczynia krwionośne rozszerzają się pod wpływem układu nerwowego lub specjalnych substancji wytwarzanych w tkankach. Jednocześnie przyśpiesza się oddech, aby zapewnić dostateczną dostawę tlenu. Przyśpiesza się też czynność serca. Ważną sprawą jest stan ścian tętnic (gdy są gładkie i czyste – krew przepływa z łatwością).
Mózgowe mechanizmy pracy serca i emocji.
Czynność serca jest procesem autonomicznym, niezależnym. Tajemnica kryje się w komórkach węzła zatokowo-przedsionkowego. Węzeł zatokowy jest jakby naturalnym rozrusznikiem serca. Jest to układ reagujący pracą serca. Komórki regulujące bicie serca mogą być pobudzane również przez układ nerwowy lub przez hormony. Serce i mózg połączone są na wiele sposobów. Myśli, emocje, uczucia mogą wpływać na czynności serca bezpośrednio lub pośrednio (poprzez hormony lub układ nerwowy). Nasze reakcje na doznawane emocje są zależne od równowagi pomiędzy układami współczulnym a przywspółczulnym.
Dodatkowa lektura: źródło