Typowym przykładem patologii pamięci są demencje spowodowane chorobą Alzheimera. W badaniach pod mikroskopem znaleziono niby pajęczynę zwyrodniałych neuronów, która oplata całą korę. Choroba ta może się zacząć bez elementarnych objawów już w wieku 35 lat, lecz najczęściej występuje po 65 roku życia. Mózg chorego może ważyć tylko 1/3 mózgu zdrowego. Niszczy on naszą osobowość. Znikają również wcześniej nabyte zdolności i umiejętności. Najpierw spada dramatycznie ilość neuronów w hipokampie a wraz z nią zdolność nowych zapasów pamięci. Kiedy degradacja osiąga płaty czołowe i skroniowe zanika zdolność osądu i myślenia, a także pamięć długotrwała. Po zniszczeniu płata ciemieniowego może nastąpić utrata zdolności do wykonywania podstawowych czynności takich jak umiejętność posługiwania się nożem i widelcem.
Do prawidłowego funkcjonowania pamięci potrzebny jest neurotransmiter zwany acetylocholiną, który utrzymuje i toruje w stanie czynnym drogi przekazywania informacji ze zmysłów poprzez pamięć operacyjną, do obszarów korowych pamięci długotrwałej. W wielu krajach powstały bary które serwują napoje nootropowe (doping psychiczny). Zawierają one takie substancje jak cholina czy fenyloaranina potrzebne do wytwarzania acetylocholiny.
Wyobraźnia
Jest to ludzka umiejętność łączenia śladów wrażeń zmysłowych i spostrzeżeń przechowywanych w pamięci z aktualnymi przeżyciami. Często utożsamiana jest z pamięcią obrazową. Istotą wyobraźni jest twórcze przekształcenie poprzedniego doświadczenia i tworzenie na tej podstawie nowych obrazów. Tymczasem funkcja pamięci obrazowej jest tylko zapamiętywanie i przechowywanie poprzedniego oświadczenia.
Okoruchowe mechanizmy uwagi wzrokowej
Obecnie teoria uwagi przeżywa renesans. Przez kilkadziesiąt ostatnich lat królowały teorie świadomościowe uwagi. Uwagę definiuje się z takiej perspektywy jako skupienie, koncentracje świadomości, skierowanie świadomości na jakiś cel. Problem w ty, że nie ma jednorakich teorii świadomości.
System uwagi wzrokowej
Bez dokładnej znajomości układu wzrokowego nie wiedzielibyśmy dlaczego można patrzeć i nie widzieć albo wiedzieć i nie rozumieć, nie rozpoznać. Kiedy mówimy o procesach poznawczych mamy na myśli wszystkie te elementy związane nie tylko z dotarciem bodźca do receptora, ale także to, co się dzieje z tymi informacjami w mózgu. Jak wiemy nie można odebrać żadnego doświadczenia i zinterpretować go bez pamięci. Nadal nie wiemy do końca dlaczego nerwy wzrokowe krzyżują się, docierając do przeciwnych półkul mózgowych. Ponadto na ich drodze znajdują się pewne stacje przekaźnikowe: ciało kolankowe boczne, wzgórki czworacze, istota czarna, jądro ogniste. W nich dokonuje się częściowa transformacja informacji wzrokowej zanim trafi do właściwej kory wzrokowej. Okazuje się, że ma to związek z hormonami – neurotransmiterami. Bodźce są także analizowane pod względem formalnym – szybkości przesyłania. To właśnie hormony potrafią przyspieszyć bądź hamować niektóre procesy informacyjne. Jeżeli uszkodzimy prawy nerw wzrokowy efektem tego będzie ślepota prawego oka, natomiast jeżeli uszkodzimy skrzyżowanie nerwów wzrokowych efektem będzie niedowidzenie połowiczne obejmujące przyskroniowe pole widzenia.