jego ręce, nogi, tułów, charakterystycznie duży mózg zamknięty układ krążenia i układ nerwowy – wszystko to jest zbudowane z mikroskopijnych komórek wielkości setnej części milimetra. Ocenia się, że ciało dorosłej osoby zbudowane jest z 60 bilionów komórek, a noworodka z 30 bilionów. Jeśli spojrzymy na rozwój noworodka w odwrotnej kolejności, czyli od porodu przez 280 dni życia w łonie matki do momentu poczęcia, to okaże się, że wszystko rozpoczęło się od jednej komórki jajowej.
Warunkiem powstania nowego życia jest spotkanie kobiety i mężczyzny. Życie człowieka zaczyna się od pojedynczej komórki. Powstaje ona z połączenia komórki jajowej kobiety i z pochodzącym od mężczyzny plemnikiem. Każda ziemska istota od pradawnych czasów otrzymuje od swoich przodków spadek w postaci substancji zwanej kwasem dezoksyrybonukleinowym – DNA.
W łańcuchach tego kwasu zapisana jest historia życia sięgająca 3,5 miliarda lat, a więc od momentu, kiedy na naszej planecie pojawiło się życie. DNA – biochemiczny kod przyszłego życia jest zawarty w plemniku i w komórce jajowej. W organizmie kobiety nastąpi połączenie obu kwasów.
Macica, stanowiąca część układu rozrodczego kobiety oraz jajniki, w których powstają komórki jajowe, to biologiczne struktury, stanowiące bazę poczęcia życia ludzkiego. W jajnikach zachodzą podziały komórek pobudzane przez hormony produkowane w przednim płacie przysadki mózgowej. W wyniku podziału powstają dwie komórki znacznie różniące się wielkością. Mniejsza wkrótce ulegnie zanikowi. Druga, większa wejdzie w cykl dojrzewania.
Cały świat ożywiony ma zakodowany wewnętrzny zegar biologiczny rozmnażania. Tak np. Polip Koralowy składa jaja nie tylko w ściśle określonym miesiącu, ale tylko w czasie pełni księżyca. W tym czasie Polipy Koralowe wyrzucają komórki jajowe bezpośrednio do oceanu.
Rytmy biologiczne rozwijane w toku ewolucji występują również u człowieka. Komórka jajowa osiąga dojrzałość w czternastym dniu od pierwszego podziału. Dojrzała komórka jajowa opuszcza jajnik. To proces owulacji czyli jajeczkowania. Proces ten wywołuje zmiana stężenia dwu hormonów produkowanych przez przysadkę mózgową. Przed owulacją z komórek ziarnistych otaczających komórkę jajową wydziela się śluz zawierający wielocukry. Do tego śluzu uwalnia się z pęcherzyka komórka jajowa.
Uwolnioną komórkę jajową wychwytują wyspecjalizowane struktury jajowodu zwane strzępkami. Wędrówka do jamy macicy odbywa się przez jajowód o długości ok. 10cm. A średnicy zaledwie jednego milimetra. Mikroskopijne rzęski nabłonka jajowodu poruszają się rytmicznie przypominając pracę załogi wioślarskiej. Komórka jajowa nie ma zdolności poruszania się przesuwa ją powoli prąd wywołany ruchami rzęsek i rytmicznymi skurczami jajowodu nasilonych w okresie jajeczkowania, czyli owulacji.
Skurcze to rezultat działania estrogenu czyli hormonu produkowanego przez jajniki. Po upływie pół godziny, najwyżej kilku godzin od jajeczkowania komórka jajowa dociera do najszerszej części jajowodu zwanej bańką. Tu komórka jajowa czeka by połączyć się z jednym ze zbliżających się plemników. Komórka jajowa jest znacznie większa od innych komórek, a to dlatego, że zawiera w cytoplazmie duży zapas substancji odżywczych: białek, tłuszczów i wielocukrów.
Wiele różnych komórek wspomaga i chroni tę ważną komórkę. Mimo wszystko życie komórki jajowej nie jest zbyt długie. Jeżeli nie połączy się w ciągu 12 godzin od momentu jajeczkowania traci możliwość zapłodnienia.
W którymś momencie długiego procesu ewolucji pojawiają się dwie płcie: męska i żeńska. Jaki sens ma istnienie dwu płci? Mając dwoje rodziców człowiek rodzi się z nową kombinacją DNA. Im bardziej różnorodne są powstałe w ten sposób kombinacje DNA tym większa jest zdolność organizmu w przystosowaniu się do środowiska.
Mrowie plemników płynie w kierunku komórki jajowej. Jest ich ok. 300 milionów. Na drodze do komórki jajowej czeka na nie wiele przeszkód. Pierwsza z nich to warstwa śluzu wyściełająca szyjkę macicy. Tylko w czasie owulacji śluz staje się mniej gęsty umożliwiając przedostanie się plemników. Poza tym okresem, wiele słabszych plemników zatrzymuje się już na tej przeszkodzie. Plemniki żyją ok. 2-3 dni w śluzowej warstwie macicy.
Po przebyciu szyjki macicy plemniki podążają dalej. Ich ruch początkowo zupełnie chaotyczny staje się stopniowo uporządkowany. W trakcie podróży plemniki nie mogą uzupełniać swoich zasobów energetycznych. Tylko te, które szczęśliwie wybrały najkrótszą drogę, mają szansę przetrwania.
Plemnik jest komórką, która przenosi DNA, kod genetyczny ojca. Enzymy w główce plemnika to rodzaj ładunku wybuchowego, który rozerwie warstwy ochronne komórki jajowej. Plemniki zawierają też mitochondria – siłownie które dostarczają energii niezbędnej do poruszania się. To właśnie tę energię zużywa plemnik w wyścigu do komórki jajowej. Z początkowej liczby 300 milionów plemników zawartych w płynie nasiennym, do jajowodu dotrze tylko 300 tysięcy. Szansa dostania się plemnika do jajowodu wynosi 1/1000.
Plemniki podążają w kierunku ujścia jajowodu. W jajowodzie ruch rzęsek przesuwa zawartość jajowodu w kierunku jamy macicy, plemniki zatem muszą odbywać swoją wędrówkę pod prąd. Skurcze mięśniówki jajowodu dodatkowo utrudniają ich przepływ. Czynność skurczowa jajowodu znacznie się nasila zarówno w wyniku działania hormonu w czasie owulacji, jak i pod wpływem substancji zawartych w nasieniu. Bańkę jajowodu, w której oczekuje komórka jajowa osiągnie tylko ok. 100 plemników. Przed zapłodnieniem plemnik musi się przedrzeć przez warstwę wielocukrów i komórek ziarnistych, oraz rozpuścić błonę przejrzystą otaczającą komórkę jajową. Dokonuje tego enzym zawarty w części główki plemnika zwanej akrosomem.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- komrka jajowa
- Ciao czowieka