Kto się zaciąga pod sztandar nauki. musi się wyrzec wszystkiego,
co mogłoby go zepchnąć z drogi, sztandarem tym wskazywanej. Kazimierz Twardowski
1.1. Pracownika nauki obowiązują zasady etyki ogólnoludzkiej, a ponadto zasady dobrych obyczajów w nauce.
1.2. Pracownik nauki nie może żądać od swych współpracowników albo podwładnych zachowania sprzecznego z zasadami dobrych obyczajów w nauce.
1.3. Pracownik nauki nie może usprawiedliwiać posłuszeństwem ani lojalnością
swego zachowania sprzecznego z zasadami dobrych obyczajów w nauce.
1.4. W sytuacji, gdy zasady dobrych obyczajów w nauce popadają w kolizję z innymi ogólnie akceptowanymi systemami wartości, pracownik nauki powinien dokonywać wyboru na podstawie własnej refleksji moralnej i osobistej decyzji w każdym konkretnym przypadku moralnego konfliktu.
1.5. Pracownik nauki uznaje naukę za ważny składnik kultury i broni jej przed
nieuzasadnionymi zarzutami.
1.6. Pracownik nauki jest obowiązany przeciwdziałać złemu.
1.7. Pracownik nauki powinien ustawicznie poszerzać i pogłębiać svą wiedzę
i doskonalić umiejętności.
1.8. Pracownika nauki obowiązuje postawa krytyczna. 1.9. Pracownik nauki powinien bronić jej wolności.
1. l0. Świadomy potrzeb społecznych i ograniczonych środków, pracownik nauki powinien unikać podejmowania problemów o niklej wartości poznawczej i zastosowawczej.
197
1.11. Pracownik nauki potępia stosowanie w nauce kryteriów pozanaukowych.
1.12. Pracownik nauki nie działa złośliwie na szkodę reputacji zawodowej innego
naukowca.
1.13. Pracownik nauki nie uzależnia jakości swej pracy od wynagrodzenia. Pracownik nauki ma prawo domagać się godziwego wynagrodzenia za swą
pracę. Jeżeli jednak podejmie się jakiegoś zadania, to stara się wykonać je jak najlepiej, nie oglądając się na korzyści.
Rozdział 2 PRACOWNIK NAUKI JAKO TWÓRCA
2.1. Pracownik nauki uznaje wyniki twórczości naukowej za osobiste dobro
twórcy. 2.2. Pracownik nauki dba o to, aby uznanie za osiągnięcia naukowe przypadło
temu, komu uznanie to rzeczywiście się należy.
2.3. Główną motywacją pracownika nauki powinna być pasja poznawcza i chęć wzbogacenia dorobku naukowego. Główną jego nagrodą powinno być poznanie prawdy i uznania środowiska naukowego.
2.4. Pracownika nauki obowiązuje lojalność wobec sponsora lub zleceniodawcy. 2.5. Badania naukowe należy prowadzić w sposób nie uwłaczający godności człowieka i nie naruszający zasad humanitarnych.
2.6. Badania naukowe nale’zy prowadzić w taki sposób, aby nie uszkadzały środowiska naturalnego ani istniejących tworów człowieka.
2.7. Pracownik nauki dzieli się z innymi swymi osiągnięciami i wiedzą.
2.8. Pracownik nauki nie mno’zy publikacji naukowych wyłącznie w celu
ilościowego wzbogacenia swego dorobku.
2.9. Pracownik nauki jest obiektywny w ocenie w~asnych osicfgnięć.
Rozdział 3 PRACOWNIK NAUKI JAKO MISTRZ
3.1. Pracownik nauki angażuje i grupuje wokół siebie adeptów nauki jedynie na podstawie bezstronnej oceny ich kwalifikacji intelektualnych, etycznych i charakte
rologicznych.
3.2. Obowiązkiem pracownika nauki jest wyszukiwanie i otaczanie szczególną opieką uczniów wybitnie uzdolnionych i zachęcanie ich do podjęcia pracy naukowej. 198
3.3. Pracownik nauki powinien słowem i prrykładem prLekazyw~ swym uczniom wiedzę, umiejętności i zasady dobrych obyczajów w nauce.
3.4. Pracownik nauki traktuje swych współpracowników sprawiedliwie.
3.5. Pracownik nauki nie przerzuca na współpracowników wykonywania zadań. które zgodnie z zakresem obowiązków powinien wykonać sam.
3.6. Pracownik nauki unika autokratycznych form kierowania podleglym zespolem.
3.7. Pracownik nauki nie powinien odczuwać zazdrości o sukcesy swoich uczniów, gdyż są one także jego sukcesami.
3.8. Pracownik nauki powinien zagrodzić drogę do świata nauki osobom nie mającym odpowiednich kwalifikacji.
Rozdział 4
PRACOWNIK NAUKI JAKO NAUCZYCIEL
4.1. Pracownik nauki traktuje studenta z ‘zyczliwością i należytym szacunkiem. 4.2. Pracownik nauki dba o ustawiczne doskonalenie jakości nauczania.
4.3. Pracownik nauki rozwija samodzielność myślenia studenta, jego krytycyzm i szanuje prawo studenta do swobodnego wyrażania opinii takie w kwestiach naukowych.
4.4. Pracownik nauki ocenia każdego studenta sprawiedliwie na podstawie jego osiągnięć.
4.5. Pracownik naukowy traktuje jako poufne informacje natury osobistej, uzyskanie od studenta w ramach działalności dydaktycznej.
4.6. Poza sferq slużbową pracownik nauki powstrrymuje się od wypowiadania negatywrrych opinii o swych studentach, jeżeli wypowiedź pozwalalaby aidentyfikować osoby oceniane.
4.7. Pracownik nauki nie angażuje się w nieetyczne więzi ze studentami.
4.8. Za swoją działalność nauczycielską pracownik nauki nie przyjmuje od swych studentów żadnego wynagrodzenia ani innych korzyści.
Rozdział S
PRACOWNIK NAUKI JAKO OPINIODAWCA
5.1. Pracownik nauki wyraża swą opinię o cudzej pracy i dorobku naukowym wnikliwie, bezstronnie i konkretnie.
199
5.2. Pracownik nauki stara się przygotować swa opinię w terminie.
5.3. Opiniując pracę przeznaczoną do publikacji, pracownik nauki powinien rozważyć swą kompetencję do oceny i stwierdzić właściwość przedmiotową pracy, jej wartość naukową i brak jawnych błędów.
5.4. Ani promotor, ani opiniodawca rozprawy doktorskiej nie powinni angażować się w opracowanie jej treści w stopniu uprawniającym do współautorstwa rozprawy.
5.5. Pracownik nauki dba o to, aby krytyka, dyskusja i polemika naukqwa prowadzone były z poszanowaniem zasad egalitaryzmu, rzeczowości i rzetelności.
5.6. W swej działalności opiniodawczej i krytycznej pracownik nauki powinien oceniać i propagować stosowanie kodeksu dobrych obyczajów w nauce.
Rozdział 6
PRACOWNIK NAUKI JAKO EKSPERT
6.1. Pracownik nauki podejmuje się opracowania ekspertyzy lub jej części tylko w zakresie swojej specjalności i tylko wtedy, kiedy może ją oprzeć na odpowiedniej wiedzy i doświadczeniu.
6.2. Pracownik nauki poprzedza każdą ekspertyzę wyraźnym stwierdzeniem w cryim imieniu i dla kogo została ona opracowana.
6.3. Pracownik nauki opracowuje każdą ekspertyzę rzetelnie i odpowiedzialnie, w oparciu o aktualny stan wiedzy naukowej i pełne rozpoznanie istotnych faktów i okoliczności.
6.4. Przy opracowaniu ekspertyzy pracownik naukowy nie sugeruje się oczekiwaniami zleceniodawcy i nie dopuszcza, aby presja zleceniodawcy wywarła wpływ na merytoryczną zawartość ekspertyzy.
6.5. Aby uniknąć podejrzenia o stronniczość, pracownik nauki odmawia opracowania ekspertyzy, której część i końcowe wioski miałyby związek z jego interesem osobistym.
W takim przypadku pracownik nauki powinien powiadomić zleceniodawcę o przycrynie odmowy.
6.6. Informacji uryskanych w związku z opracowaniem ekspertyzy pracownik nauki nie wykorrystuje na szkodę zleceniodawcy ani dla osiągnięcia niesłusznych korzyści własnych.
200