Prawo Fechnera – siła wrażenia zmienia się wprost proporcjonalnie do logarytmu bodźca.
S = K log I + C
Gdzie: S – intensywność czucia, I – intensywność początkowa, C – różnica między kolejnymi bodźcami (ułamek Webera DI/I), K – współczynnik proporcjonalności.
Neuropsychologiczne mechanizmy poznania zmysłowego.
Podział receptorów:
Eksteroreceptory – receptory znajdujące się na powierzchni organizmu i odbierające bodźce z otoczenia. Do eksteroreceptorów zaliczane są: telereceptory (wzrok, słuch węch) i kontaktoreceptory (receptory smaku , dotyku, bólu i temperatury).
Interoreceptory – receptory znajdujące się wewnątrz organizmu i odbierające bodźce z wewnątrz organizmu. Do interoreceptorów zaliczamy: proprioreceptory (receptory równowagi, stawowe, mięśniowe i cięgnowe) oraz wisceroreceptory (receptory znajdujące się w wewnętrznych narządach ciała, w ściankach naczyń krwionośnych, w płucach, jelitach, narządach płciowych, itp.).
Układ wzrokowy.
Oko stanowi jedynie jeden z elementów dość złożonego układu wzrokowego, który jest usytuowany w mózgu, głównie w obszarze tzw. kory wzrokowej. Oko, a właściwie jego część, siatkówka stanowi właśnie wysunięty fragment mózgu. Oko ma swoją przesłonę w postaci powiek. Częstość zamykania powiek jest związana z różnymi stanami psychicznymi: niepokoju, znudzenia, koncentracji i jest wykorzystywana przez psychologów jako fizjologiczny wskaźnik stanu emocjonalnego. Poza powiekami znajduje się rogówka, która jest zbudowana z bardzo gładkich komórek, które zapewniają trwałość i przejrzystość. Są to komórki szczególne, gdyż odżywiane są, nie przez krew lecz substancje odżywcze znajdujące się w łzach. Dzięki tej właściwości rogówkę można przeszczepiać do innej gałki ocznej bez ryzyka odrzucenia przeszczepu. Miedzy rogówką a soczewką leży tęczówka, która jest strukturą widoczną i ciekawą z estetycznego punktu widzenia, gdyż może przybierać różnorodne barwy. Barwnik ciemny w tęczówce, podobnie jak w ciemnej jest efektem procesów ewolucyjnych w rejonach, w których jest więcej światła słonecznego a więc w tropikach. Otwór ograniczony brzegami tęczówki to źrenica. Jej rozmiary zmieniają się nie tylko zależnie od ilości padającego światła, ale także od stanów emocjonalnych, gdyż mają łączność z autonomicznym układem nerwowym. Reakcja źrenic to odruch, który na niektóre leki (np. narkotyki – źrenice narkomanów są rozszerzone). Brak takiego odruchu świadczy o braku życia, co jest przydatne w diagnozie lekarskiej. Przestrzeń między rogówką a soczewką jest wypełniona płynem. Kolejną interesującą strukturą oka jest soczewka, zbudowana z wielu warstw, dzięki czemu jest elastyczna. Krzywizna soczewki zmienia się zależnie od tego czy oglądany przez nas obiekt znajduje się daleko czy blisko nas. Z biegiem lat soczewka traci elastyczność (proces wapnienia) i nie zapewnia już ostrości widzenia blisko położonych przedmiotów (krótkowzroczność), którą należy korygować okularami. Gałka oczna jest wypełniona tzw. ciałem szklistym czyli galaretowatą substancją.
Zjawisko związane z odbiorem wrażeń zachodzi w siatkówce oka utworzonej przez tzw. komórki wzrokowe zwane fotoreceptorami, dwóch rodzajów: pręciki i czopki. Siatkówka odbiera tylko fale elektromagnetyczne obejmujące swym zakresem trzy podstawowe kolory: czerwony, zielony, niebieski, których mieszanina formuje wszystkie pozostałe z białym włącznie. Komórki te zawierają specjalne barwniki, które rozkładają się pod wpływem światła podobnie jak na błonie fotograficznej. Różnica jest jednak istotna, gdyż błona jest jednorazowa, tymczasem wszystkie barwniki w komórkach wzrokowych po rozłożeniu natychmiast się regenerują i są gotowe do następnej reakcji. Inna różnica polega na tym, że informacja wzrokowa w przypadku aparatu pozostaje na błonie filmowej, zaś w przypadku siatkówki oka jest przetworzona na impuls elektryczny i wysłana do mózgu, gdzie dopiero zachodzi właściwy proces poznawczy. Wspomniano, że fotoreceptory składają się z pręcików i czopków. Pręciki są odpowiedzialne za widzenie czarno-białe, zaś czopki za widzenie kolorowe. Zagęszczenie czopków występuje w miejscu zwanym „żółtą plamką”. Wyróżnia się trzy rodzaje czopków: niebieskie, zielone i czerwone w zależności od barwników, które absorbują rożne charakterystyki widma świetlnego. Jest to podstawa rozróżniania barw.
Siatkówka połączona jest z mózgiem za pomocą nerwu wzrokowego w miejscu zwanym „ślepą plamką” ze względu na brak w tym miejscu fotoreceptorów. Siatkówka mimo iż usytuowana jest w oku, pod względem budowy histologicznej, metabolicznej i czynnościowej podobna jest tak bardzo do tkanki mózgowej, że jest nazywana „wypustką mózgu”.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- kolory fechnera