Charakterystyka procesu percepcyjnego.
Proces percepcyjny – proces polegający na wymianie informacji pomiędzy człowiekiem a otoczeniem, regulujący jego zachowanie. Można mówić także o autopercepcji (w przypadku introspekcji). Generalny model procesu poznawczego ma charakter interakcyjny, odzwierciedlający relacje zachodzące pomiędzy sytuacją a osobą, wyznaczające jej zachowanie. Pierwszym źródłem informacji są bodźce docierające do organizmu poprzez narządy zmysłów i wywołujące w nich określone zmiany. Najprostszą formą procesów poznawczych są wrażenia i spostrzeżenia.
Wrażenia można zdefiniować jako prosty proces psychiczny(poznawczy), powstający pod wpływem działania elementarnych bodźców na receptory jednego rodzaju i polegający na odzwierciedleniu pojedynczych cech bodźca. Jednakże w praktyce nie uświadamiamy sobie poszczególnych wrażeń, gdyż proces poznania świata opiera się na procesach bardziej złożonych zwanych spostrzeżeniami.
Spostrzeżenia są więc procesem poznawczym, polegającym na odzwierciedlaniu złożonych bodźców (przedmiotów, zjawisk) oddziaływujących na narządy zmysłów. Wrażeniowo-spostrzeżeniowa forma odbioru informacji o cechach świata i własnego organizmu nie jest charakterystyczna tylko dla ludzi, lecz jest wspólna zwierzętom.
Mechanizm psychofizyczny wrażenia można przedstawić w postaci formuły:
Bodziec => receptor =>impuls nerwowy => mózg
Ową formułę odczytujemy następująco: „Bodziec, padając na receptor zapoczątkowuje ciąg impulsów nerwowych, które oddziaływają na określone ośrodki mózgowe”
Charakterystykę psychofizyczną bodźca można przedstawić następująco. Bodziec ma swój określony wymiar na kontinuum siły oddziaływania na receptor, który jest ograniczony dolnym i górnym progiem reagowania.
Próg dolny (tzw. Próg bodźca) – wartość przy której występuje ledwo dostrzegalne wrażenie.
Próg górny (tzw. Próg końcowy) – granica przy której wrażenie zanika lub ma niekiedy charakter bólowy. Z psychologicznego punktu widzenia najistotniejsze znaczenie ma próg różnicy (tzw. Ledwo dostrzegalna różnica) – najmniejszy przyrost wartości bodźca, dający się stwierdzić poprawnie na 50 % prób. Bardziej szczegółową charakterystykę psychofizyczną progu różnicy dokonali dwaj wybitni naukowcy i przedstawili je w postaci dwóch praw psychologicznych, znanych w literaturze jako Prawo Webera, którego twórcą był niemiecki fizyk i fizjolog E. H. Weber (1834) i również niemiecki uczony Fechner, który w 1860 opublikował prawo nazwane jego nazwiskiem Prawem Fechnera.
Prawo Webera – dla zauważenia różnicy między kolejnymi bodźcami tej samej modalności, nowy bodziec musi zwiększać się o stały ułamek swej początkowej wartości.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- pdbieranie zmysłów mózg