Współczesne prądy w medycynie, które torują sobie drogę w świadomości lekarzy sprawiają, że lekarz przestaje traktować pacjenta przedmiotowo, co było charakterystyczne dla paternalistycznego modelu medycyny. Lekarz zaczyna traktować pacjenta jak partnera – obaj są zaangażowani w rozwiązanie problemu, który stoi przed nimi, a którym jest choroba pacjenta. Leczenie to wspólne ustalanie strategii, w ramach której lekarz jest bardziej otwarty przy omawianiu terapii i jej skutków, zagrożeń, które mogą wystąpić w jej przebiegu. Stara się w niej wykorzystać emocje pacjenta. Wygaszać lęki, pobudzać nadzieję.
Odejście od paternalistycznego modelu medycyny to traktowanie pacjenta nie jako przedmiotu oddziaływań medycznych, ale jako osoby, której terapia nie może przebiegać bez aprobaty pacjenta. To większe liczenie się i uznawanie jego przekonań, wartości i wierzeń. Współczesna medycyna stara się respektować autonomię osoby pacjenta. Stara się respektować jego wolę. W tej sytuacji praca sumienia lekarza rozszerza obszar wartości, które bierze pod uwagę w terapii. I zdarza się, że dla poszanowania godności pacjenta, żeby mu nie odbierać szacunku do samego siebie, lekarz rezygnuje z ratowania życia i skupia się na łagodzeniu cierpień. Realizując w ten sposób dobro pacjenta i uświadamiając sobie, że dobro to może być sprzeczne z dążeniem do zachowania życia za wszelką ceną.
Poszanowanie przekonań i wierzeń pacjenta lub jego opiekunów
i uwzględnienie ich w terapii albo też w decyzji o jej zaniechaniu często nie jest dla lekarza łatwe. Najprostszym i najbardziej znanym przykładem dylematów lekarza jest pytanie o to, jak się ma ustosunkować do zakazu transfuzji krwi obowiązującego świadków Jehowy. Jeśli pacjent jest świadomy, to jego wola zdaje się być w tym wypadku rozstrzygająca, choćby lekarz uznał, że transfuzja
jest konieczna. A jak ma postąpić lekarz w przypadku pacjenta nieprzytomnego, o którym wie, że sprzeciwia się transfuzji? W przypadku dziecka, którego rodzice ze względów religijnych nie akceptują transfuzji?
SS