3. Czynniki warunkujące skuteczność terapii czynności wyższych
Po dokonaniu przeglądu ogólnych zasad postępowania terapeutycznego zajmiemy się bardzo ważnym zagadnieniem czynników warunkujących powodzenie terapii. Szczególna ważność tego problemu wiąże się z tym faktem, iż ze względu na niezwykłą pracochłonność postępowania terapeutycznego dość często występują tendencje do formułowania nieprzemyślanych opinii o złym rokowaniu danego przypadku i tym samym o niecelowości prowadzenia terapii, zwalniających terapeutę od obowiązków jej podejmowania. Tymczasem doświadczenie wielu ośrodków rehabilitacyjnych wskazuje, że czynników warunkujących skuteczność terapii jest bardzo wiele i że jednoznaczne przesądzanie rokowania tylko na podstawie jednego z nich (np. na podstawie wieku chorego, stopnia zaburzeń) może być bardzo zawodne. Tym samym decyzja o przerwaniu bądź niepodejmowaniu terapii może oznaczać pozbawienie chorego poważnej szansy poprawienia swego stanu.
Rokowanie co do skuteczności terapii czynności wyższych u chorych z uszkodzeniami mózgu zależy od kilku grup czynników i dopiero uwzględnienie całokształtu tych czynników pozwala wyznaczyć perspektywy indywidualnego przypadku.
SpoÅ›ród tych czynników należy wymienić przede wszystkim: miejsce i wielkość uszkodzenia. Na pierwszym miejscu wymieniona zostaÅ‚a lokalizacja uszkodzenia, od niej bowiem zależy zarówno samo wystÄ…pienie i charakter zaburzeÅ„ danej czynnoÅ›ci, jak i tempo ich wycofywania siÄ™. Jeżeli np. uszkodzenie nie dotyczy bezpoÅ›rednio okolic zwiÄ…zanych z danÄ… czynnoÅ›ciÄ…, lecz znajduje siÄ™ tylko w bliskim sÄ…siedztwie, to nawet głębokie zaburzenia tej czynnoÅ›ci – wywoÅ‚ane np. obrzÄ™kiem danej okolicy – mogÄ… ustÄ…pić stosunkowo szybko. Natomiast nawet niewielkie uszkodzenie zlokalizowane bezpoÅ›rednio w okolicach ważnych dla danej czynnoÅ›ci może być przyczynÄ… zaburzeÅ„ nie tylko głębokich, lecz również dÅ‚ugotrwale utrzymujÄ…cych siÄ™ i z trudem poddajÄ…cych siÄ™ terapii. OczywiÅ›cie, im bardziej rozlegÅ‚e jest uszkodzenie, tym wiÄ™ksze jest prawdopodobieÅ„stwo, że zostaÅ‚y zniszczone okolice ważne dla normalnego przebiegu czynnoÅ›ci, a także te okolice, które mogÅ‚yby przejąć funkcje okolic zniszczonych. Jednakże miejsce i rozmiary uszkodzenia nie okreÅ›lajÄ… jednoznacznie rokowania. ZdarzajÄ… siÄ™ przypadki bardzo rozlegÅ‚ych uszkodzeÅ„ mózgu i spowodowanych przez nie głębokich zaburzeÅ„, u których w wyniku terapii osiÄ…ga siÄ™ nadspodziewanie dobre wyniki.
Druga grupa czynników warunkujÄ…cych rokowanie zwiÄ…zana jest z samym chorym. Istnieje dość powszechne przekonanie, że bardzo duże znaczenie ma wiek chorego, przy czym przyjmuje siÄ™, że rokowanie u osób starszych jest gorsze niż u osób mÅ‚odszych. Tymczasem i ten czynnik – chociaż istotny – absolutnie nie może być uznany za decydujÄ…cy. Znane sÄ… przypadki, że u osób w wieku nawet znacznie zaawansowanym osiÄ…gano bardzo dobre wyniki, gdy tymczasem rehabilitacja niektórych ludzi mÅ‚odych przebiegaÅ‚a nader opornie. Znacznie wiÄ™ksze znaczenie ma czynnik ogólnego stanu chorego. Jeżeli stan ten jest zdecydowanie zÅ‚y, dość trudno na ogół uzyskać dobre rezultaty. Bardzo ważnym czynnikiem jest stopieÅ„ lateralizacji chorego (a wiÄ™c stopieÅ„ funkcjonalnej dominacji jednej z półkul dla danej czynnoÅ›ci). Jeżeli bowiem dominacja uszkodzonej półkuli dla danej czynnoÅ›ci byÅ‚a peÅ‚na, powrót tej czynnoÅ›ci przebiega znacznie wolniej niż wtedy, gdy dominacja nie byÅ‚a peÅ‚na bÄ…dź w ogóle jej nie byÅ‚o. Wreszcie bardzo dużą rolÄ™ odgrywajÄ… cechy intelektualne chorego (Å‚atwość uczenia siÄ™, przyswajania sobie materiaÅ‚u), cechy osobowoÅ›ci i poziom motywacji do zajęć. Można by wiÄ™c powiedzieć, że im mÅ‚odszy jest pacjent, im lepszy jest jego stan ogólny, im mniej jest on zlateralizo-wany, im jest on inteligentniejszy (wcale jednak nie w sensie formalnym) oraz im bardziej jest aktywny, zrównoważony, adekwatny osobowoÅ›ciowe i im bardziej motywowany – tym lepsze powinny być wyniki terapii. Należy jednak podkreÅ›lić raz jeszcze, że dopiero uwzglÄ™dnienie wszystkich tych czynników w połączeniu z danymi dotyczÄ…cymi samego uszkodzenia daje podstawy do rokowania.
OstatniÄ… wreszcie grupÄ… czynników sÄ… okolicznoÅ›ci zwiÄ…zane z oddziaÅ‚ywaniami, którym chory zostaje poddany. Innymi sÅ‚owy, sÄ… to: m o-ment rozpoczÄ™cia terapii i stosowane metody t er a-p i i. Zagadnienie ważnoÅ›ci wczesnego podejmowania terapii zostaÅ‚o podkreÅ›lone już poprzednio. Niemniej należy pamiÄ™tać, że i ten czynnik nie wyznacza rokowania jednoznacznie. Na pewno zawsze jest lepiej rozpoczynać terapiÄ™ jak najwczeÅ›niej, jednak nawet późne rozpoczÄ™cie terapii nie oznacza zÅ‚ego rokowania. Opisane sÄ… przypadki, w których osiÄ…gniÄ™to bardzo dobre wyniki podejmujÄ…c terapiÄ™ nawet kilka lub kilkanaÅ›cie lat po uszkodzeniu. ZupeÅ‚nie natomiast zasadnicze i jednoznaczne jest zagadnienie doboru wÅ‚aÅ›ciwych metod terapii. Nawet przy bardzo korzystnym zbiegu wszystkich wymienionych czynników terapia prowadzona niewÅ‚aÅ›ciwie dobranymi metodami może okazać siÄ™ nie tylko nieskuteczna, lecz nawet szkodliwa dla chorego. Z drugiej zaÅ› strony – znalezienie wÅ‚aÅ›ciwych metod może prowadzić do nieoczekiwanie dobrych wyników u chorego, u którego wszystkie inne czynniki wskazywaÅ‚y na zÅ‚e rokowanie. Dlatego też zagadnienie doboru metod jest podstawowym zagadnieniem rehabilitacji.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- czynniki warunkujące skuteczność rehabilitacji
- czynniki warunkujące skuteczność usprawniania
- elementy warunkujace skuteczne usprawnianie
- skuteczne usprawnianie
- skutecznosc terapii alkoholowej
Inne tematy, które mogą cię zainteresować:
W pustaci napadowej
Matołectwo endemiczne
Choroby trzustki,
Istnieją ścisłe związki między stanem psychicznym a funkcją układu trawiennego.
Choroby narządów wewnętrznych.
PrÄ…d elektryczny.
Ból, zwłaszcza przewlekły, ma niebagatelny wpływ na stan psychiczny.
Zaburzenia psychiczne,
Niedobory witamin.
Chcesz dodać swoje ogłoszenie na Defipedii? Wyślij nam informacje wylistowane w sekcji Dodanie ogłoszenia.
June 28, 2010
·
Psychologia kliniczna
Opublikowano w: