Psychologia kliniczna - U – Psychologia kliniczna

Psychologia kliniczna – U

Często jednak psychologowi stawia się konkretne wymagania. Z. szeregu doniesień (Garfieid L., 1957; Susułowska M., 1966) wynika, że dotyczą one przeważnie orientacyjno-poznawczej strony osobowości. Najczęściej psychologowi stawia się zadanie ustalenia poziomu sprawności intelektualnej badanego pacjenta i to zdaje się wynikać z przekonania, że psycholog jest wyposażony w odpowiednie narzędzia pomiaru, a także z pewnej tradycji w praktyce klinicznej. Wymagania tego typu stawia się najczęściej wówczas, gdy istnieją uzasadnione przypuszczenia, że osoba badana wykazuje cechy niedorozwoju umysłowego czy też, że czynności orientacyjno-poznawcze uległy wtórnemu obniżeniu lub że mimo wyraźnych zaburzeń zachowania szereg czynności poznawczych przebiega na wysokim poziomie, wreszcie, że osoba badana ma jakieś szczególne trudności w rozwiązywaniu problemów. W każdym powyższym wypadku psycholog powinien odpowiedzieć na postawione mu konkretne pytania, ale może także, gdy uzna to za wskazane, dostarczyć dodatkowych informacji o badanym, jeżeli uzyskał je w toku badania diagnostycznego. Ważne jest, żeby umiał, gdy zajdzie potrzeba, przeformułować postawione pytania na problemy psychologiczne.
Potrzeby kliniki dyktują też często pytania związane z wykryciem organicznego tła zaburzeń. Psycholog musi być także przygotowany na to, że będzie musiał odpowiedzieć na konkretne pytania, wymagające pogłębionych badań nad dysfunkcjami poszczególnych procesów psychicznych, jak np. pamięć, myślenie itp.
RozwiÄ…zanie problemów dotyczÄ…cych diagnozy osobowoÅ›ci, a wiÄ™c caÅ‚ego mechanizmu sterujÄ…cego zachowaniem siÄ™, to jedno z bardziej zróżnicowanych wymagaÅ„, jakie klinika stawia psychologowi pracujÄ…cemu na jej terenie. Pytania z tego zakresu dotyczÄ…: ogólnej oceny osobowoÅ›ci – czÄ™sto siÄ™gajÄ…cej okresu przed chorobÄ… (problem bardzo trudny) i oceny zaburzeÅ„ osobowoÅ›ci albo też dotyczÄ… spraw bardziej szczegółowych, jak wykrycie mechanizmów zaburzeÅ„, podstawowych obszarów konfliktowych, wpÅ‚ywu czynników spoÅ‚ecznych i sytuacyjnych na ksztaÅ‚towaa-ue siÄ™ osobowoÅ›ci i powstawanie jej zaburzeÅ„ oraz genezy zaburzeÅ„ zachowania. CzÄ™sto też obowiÄ…zkiem psychologa jest okreÅ›lenie, na podstawie analizy zaburzonej struktury osobowoÅ›ci, elementów nienaruszonych przez chorobÄ™, którym można nadać miano “rezerw”, a które bÄ™dÄ… stanowiÅ‚y podstawÄ™ postÄ™powania terapeutycznego.
Wobec szerokiego zakresu zadań diagnostycznych udział psychologa w pracy terapeutycznej, oprócz nielicznych wyjątków, schodzi na plan drugi. Niemniej jednak psycholog musi być przygotowany na to, że oprócz szeroko pojętego oddziaływania psychoterapeutycznego w czasie każdorazowego kontaktu z chorym, stanie przed koniecznością wzięcia udziału w psychoterapii indywidualnej lub prowadzenia jej, kierowania psychoterapią grupową, a także przed koniecznością uczestniczenia w wielu innych formach oddziaływania psychokorekcyjnego, jak socjoterapia, te-
162
rapia pracÄ… itp. – zwanych ogólnie rehabilitacjÄ… lub reedukacjÄ… chorych. Powinien także przewidzieć i być przygotowany do wykonywania jeszcze jednego zadania, mianowicie psychologicznej kontroli wyników różnych form terapii.
PodsumowujÄ…c możemy wiÄ™c powiedzieć, że oba źródÅ‚a – psychologiczne i psychiatryczne, nie dostarczajÄ… w zasadzie informacji sprzecznych o zadaniach psychologa praktyka. Psycholog, jeżeli bÄ™dzie umiaÅ‚ harmonijnie realizować wymagania natury psychologicznej i psychiatrycznej bez szkody dla wÅ‚asnej specjalnoÅ›ci, nie powinien z tych powodów mieć zasadniczych trudnoÅ›ci w swojej pracy.
3. Czynniki, od których zależy rola psychologa w lecznictwie psychiatrycznym
Warunki pracy psychologa klinicznego zależą w każdym indywidualnym przypadku od szeregu bardzo różnych czynników. Najważniejsze •z nich można podzielić na trzy grupy: a) czynniki organizacyjne obejmujÄ…ce przede wszystkim strukturÄ™ organizacyjnÄ… instytucji lub oddziaÅ‚u, w którym psycholog pracuje. PrzykÅ‚adowo w oddziale nerwicowym psycholog jest – w caÅ‚ym tego sÅ‚owa znaczeniu – współpracownikiem psychiatry. Wykonuje tu pracÄ™ diagnostycznÄ… z uwzglÄ™dnieniem wszystkich jej elementów, pracÄ™ terapeutycznÄ… i jako czÅ‚onek zespoÅ‚u diagnostyczno-leczniczego bierze udziaÅ‚ w kontroli wyników leczenia. OddziaÅ‚ obserwacyjno-sÄ…dowy szpitala lub kliniki stawia natomiast przed nim przede wszystkim zadania diagnostyczne i to specyficznego rodzaju. W oddziale rehabilitacyjnym dla schizofreników psycholog wykonuje znowu innego rodzaju pracÄ™ diagnostycznÄ…, wymagajÄ…cÄ… pogłębionych wiadomoÅ›ci o tego typu zaburzeniach, programuje wspólnie z caÅ‚ym zespoÅ‚em formy oddziaÅ‚ywania korekcyjnego i kontroluje ich przebieg i wyniki. Psycholog zatrudniony w klinice, oczywiÅ›cie jeżeli nie pracuje w jednym wydzielonym oddziale, powinien być przygotowany do wszechstronnej pracy diagnostycznej, gdyż w klinice spotka pacjentów przejawiajÄ…cych niemal wszystkie formy zaburzeÅ„ zachowania siÄ™. W tych wypadkach zakres jego pracy diagnostycznej może być niekiedy uzależniony od ogólnego kierunku badawczego danej kliniki, co bÄ™dzie stanowiÅ‚o o pewnej specjalizacji diagnostycznej, np. psychologiczna diagnoza zaburzeÅ„ typu schizofrenicznego czy typu afektywnego (depresje). Praca terapeutyczna w tego typu placówce, jeżeli oczywiÅ›cie nie prowadzi siÄ™ programowo psychoterapii grupowej lub innych form oddziaÅ‚ywania korekcyjnego, najczęściej ogranicza siÄ™ do psychoterapii indywidualnej.
Wspólne dla wszystkich instytucji psychiatrycznych zatrudniających psychologa klinicznego będą czynniki personalne rozumiane tu bardziej ilościowo, tzn. proporcjonalna w stosunku do liczby chorych, a bardziej
ii*
163

jeszcze w stosunku do zapotrzebowania na pracÄ™ psychologa – liczba etatów dla tego rodzaju specjalistów. Tym bowiem czÄ™sto tÅ‚umaczy siÄ™ niewłączanie psychologa klinicznego do pracy psychoterapeutycznej. Niemałą rolÄ™ bÄ™dÄ… również odgrywaÅ‚y czynniki czysto materialne, umożliwiajÄ…ce wyposażenie pracowni psychologicznej w odpowiedni zestaw pomocy i aparatury do badaÅ„. Ponadto na rolÄ™ psychologa, zakres jego pracy i jej przydatność mogÄ… wpÅ‚ynąć dodatnio lub ujemnie pewne uksztaÅ‚towane formy pracy psychologa. W przypadku, gdy organizacja tej pracy nie jest zgodna z aktualnym stanem i rozwojem psychologii klinicznej, warto siÄ™ zastanowić, dla dobra obu zainteresowanych stron, nad odpowiedniÄ… jej modyfikacjÄ…. Wydaje siÄ™ jednak, że czynniki organizacyjne nie determinujÄ… jeszcze w caÅ‚oÅ›ci roli .psychologa-praktyka.
Duże znaczenie ma również druga grupa czynników: b) cechy osobowoÅ›ci psychiatry, z którym współpracuje psycholog. Rozpatrzymy tu tylko te, które wiążą siÄ™ z rolÄ… zawodowÄ… psychiatry, a przede wszystkim jego znajomość zagadnieÅ„ psychologicznych, a tym samym także jego orientacja w możliwoÅ›ciach i kwalifikacjach psychologa. WskazujÄ… na to wyraźnie problemy, z jakimi psychiatrzy zwracajÄ… siÄ™ do psychologa. Lekarze dobrze zorientowani w problematyce psychologii klinicznej zwracajÄ… siÄ™ do psychologa z różnorodnymi problemami dotyczÄ…cymi szerokiego zakresu cech osobowoÅ›ci chorych. StawiajÄ… przykÅ‚adowo nastÄ™pujÄ…ce pytania: “Jaka jest sprawność poznawcza pacjenta i co wpÅ‚ynęło na aktualne jej uksztaÅ‚towanie?”; “Jaki jest udziaÅ‚ w obecnym stanie chorego czynników spoÅ‚ecznych i osobowoÅ›ciowych?”; “W jaki sposób badany reaguje na sytuacje trudne i jaka jest jego odporność na tego rodzaju sytuacje?”. Ponadto ta grupa psychiatrów, gdy nie ma obiektywnych przeszkód, pozostawia psychologowi swobodÄ™ w dysponowaniu czasem na badania, a nad wynikami badaÅ„ dyskutuje, żąda wyjaÅ›nieÅ„, dajÄ…c tym samym dowód zainteresowania, co gwarantuje przydatność badaÅ„ psychologicznych. Grupa lekarzy-psychiatrów mniej zorientowanych w specyfice pracy psychologa klinicznego stawia pytania o mniejszym zakresie, bardziej jednostajne, przeważnie dotyczÄ…ce sprawnoÅ›ci intelektualnej, oczekujÄ…c przy tym Å›cisÅ‚ych danych iloÅ›ciowych (iloraz inteligencji, procent obniżenia intelektu) bez wyjaÅ›nienia cech jakoÅ›ciowych. Bywa też tak, że proszÄ… oni o wykonanie okreÅ›lonego testu, np. testu Wechsiera, nie podajÄ…c problemu merytorycznego. Zdarza siÄ™, że oczekujÄ… wykonania badaÅ„ w skróconym czasie, a wyników nie omawiajÄ… z psychologiem, nie dajÄ…c mu tym samym okazji do zorientowania siÄ™ w przydatnoÅ›ci jego pracy. Inny nieco wpÅ‚yw na pracÄ™ psychologa majÄ… wiedza i poglÄ…dy lekarza natury psychiatrycznej.
KolejnÄ… i chyba najważniejszÄ… grupÄ… czynników sÄ…: c) c e c h y osobowoÅ›ci psychologa klinicznego – przede wszystkim jego wiedza psychologiczna, psychopatologiczna i psychiatryczna, umiejÄ™tność stosowania tej wiedzy do rozwiÄ…zywania problemów praktycznych, a także
164
umiejętność dostrzegania i wyszukiwania problemów psychologicznych. psycholog, dzięki umiejętnemu, rzeczowemu i taktownemu ustawieniu się w zespole diagnostyczno-leczniczym kliniki czy to w roli członka iteamu, czy też konsultanta, może wnieść wiele pozytywnych elementów do procesu kształtowania swojej roli zawodowej. Wnosząc bowiem do współpracy z lekarzami wartościowe i komunikatywne psychologiczne opracowania problemów diagnostycznych może on poszerzyć i odpowiednio ukształtować orientację swoich współpracowników o rzeczywistych możliwościach psychologa klinicznego i przydatności jego pracy. Jeżeli jednak nie wykorzysta szansy propagowania dorobku naukowego i praktycznego zastosowania psychologii klinicznej, to nie tylko działa ze szkodą dla własnej specjalności, ale sam zacieśnia i spłyca zakres swojej pracy i ogranicza jej przydatność. Pełne wykorzystanie pracy psychologicznej wymaga od praktyka aktywnego włączenia się w całokształt problemów klinicznych, a to zależy nie tylko od jego wiedzy i pewnych umiejętności, ale także od zaangażowanej postawy zawodowej, ciągłego dokształcania się w zakresie obu specjalności i od dobrej organizacji pracy.
PodsumowujÄ…c możemy wiÄ™c stwierdzić, że zadania zawodowe psychologa klinicznego okreÅ›lone sÄ… z jednej strony przez teoretyczno-me-todologiczne podstawy jego specjalnoÅ›ci, z drugiej przez potrzeby teore-tyczno-praktyczne danej placówki lecznictwa psychiatrycznego. Czynnikami modelujÄ…cymi rolÄ™ psychologa-praktyka sÄ…: a) czynniki organizacyjne poszczególnych instytucji psychiatrycznych, b) cechy osobowoÅ›ci specjalistów, z którymi psycholog współpracuje, a przede wszystkim c) cechy osobowoÅ›ci psychologa – jego kwalifikacje zawodowe, postawa aktywna i zaangażowana oraz taktowne ustosunkowanie siÄ™ do chorych i współpracowników.

Artykuł dotyczy następujących zagadnień:

  • cechy psychologa klinicznego
  • cechy dobrego psychologa
  • psychologia-kliniczna likala com psychologia-kliniczna-u
  • cechy osobowoÅ›ciowe psychologa klinicznego
  • cechy psycholog kliniczny
  • cechy psychologa klinicznefo
  • cechy psychologa klinicznegi
  • psycholog kliniczny cecha
  • psycholog kliniczny cechy

Inne tematy, które mogą cię zainteresować:

Jest to również sprawa istotna dla samych psychologów klinicznych.
3. Postulaty etyki zawodowej psychologa klinicznego
2. Specyfika pracy zawodowej psychologa klinicznego
b. Praktyka zawodowa.
a. Wykształcenie teoretyczno-metodologiczne
PROBLEMY MODELU ZAWODOWEGO PSYCHOLOGA KLINICZNEGO
c. Taktyka psychoterapii
b. Problem mechanizmu psychoterapii
Psychologia kliniczna
e. Terapia zachowania

Chcesz dodać swoje ogłoszenie na Defipedii? Wyślij nam informacje wylistowane w sekcji Dodanie ogłoszenia.

 June 21, 2010 ·  
 Opublikowano w: Psychologia kliniczna