Na ogół odpowiednie ustawy prawne określają zadania i cele zawodowe. Obowiązki i prawa oraz charakter pracy praktycznej psychologa klinicznego nie zostały jeszcze uregulowane odpowiednimi normami prawnymi1, dlatego też zagadnienie to jest nadal dyskutowane (Kasprowicz W., 1963; Obuchowski K., 1965; Susułowska M., 1965).
Uwagi zawarte w tym rozdziale nie mają charakteru dyskusyjnego ani krytycznego; są próbą zanalizowania tego zagadnienia na podstawie aktualnych poglądów przedstawicieli psychologii klinicznej, psychiatrii (“Zeszyty Naukowe UJ”, 1966) i doświadczenia praktycznego. Omówione zatem będą rodzaje zadań, zakres wymagań stawianych psychologowi w lecznictwie psychiatrycznym i warunki, od których uzależniona jest jego działalność. Wydaje się, że właśnie takie ujęcie zagadnienia może pomóc, zwłaszcza młodemu praktykowi, w lepszym zrozumieniu jego roli.
l. Informacje o roli psychologa-praktyka pochodzące ze źródet psychologicznych
Zasadnicze informacje o roli, jaką ma spełnić psycholog w klinice psychiatrycznej, zawarte są w pracach omawiających teoretyczno-metodolo-giczne podstawy jego specjalności. Najogólniej rzecz biorąc, zadaniem psychologa klinicznego jest współpraca z lekarzem-psychiatrą w zakresie czynności diagnostycznych i terapeutycznych. W tej współpracy istotne jest przede wszystkim to, że psycholog wnosi do niej swoją wiedzę specjalistyczną – wiedzę o prawidłowościach zachowania się ludzi zdrowych w warunkach normalnych i warunkach trudnych, wiedzę o zależnościach zachowania się człowieka od jego stosunków z otoczeniem i wiedzę o metodach, które pozwalają wykryć te prawidłowości bądź odchylenia oraz owe zależności. W związku z tym można stwierdzić, że wkład psychologa
‘ Dane aktualne w chwili oddania pracy do druku.
160
w złożony proces diagnostyczny polega nie tyle na pomocy w ustaleniu rozpoznania nozologicznego (psychiatrycznego), co raczej na diagnozie psychologicznego aspektu zaburzeń. Psycholog-praktyk powinien przy tym pamiętać, że w postępowaniu diagnostycznym obowiązują go określone zasady metodyczne (por., s. 84), że wyniki jego pracy diagnostycznej muszą być odpowiednio opracowane w postaci orzeczenia sformułowanego w sposób ścisły i jednoznaczny, a zarazem zrozumiały – komunikatywny. Współpraca ta polega także na udziale psychologa w pracy psy-chokorekcyjnej. Powinien on jednak pamiętać o tym, że chociaż posiada potrzebną wiedzę teoretyczną z tego zakresu, to jednak jeszcze bardziej niż w pracy diagnostycznej brak mu tutaj praktycznych umiejętności. Oprócz pracy diagnostyczno-usługowej i terapeutycznej, stan psychologii klinicznej wymaga od praktyka pracy badawczej, opartej na materiale klinicznym.
2. Informacje o roli psychologa klinicznego-praktyka pochodzące ze źródeł psychiatrycznych
W toku dyskusji z psychologami klinicznymi (“Zeszyty Naukowe UJ”, 1966) psychiatrzy stwierdzili, że uważają psychologa za współpracownika w pracy diagnostycznej i terapeutycznej, chociaż ich zdania na temat zakresu jego działalności psychokorekcyjnej były jeszcze podzielone. Podkreślali, że we wspólnej pracy, której celem jest “poznanie cierpiącego człowieka”, wkład psychologa polega przede wszystkim na tym, że dostarcza on pogłębionej oceny osobowości chorego i danych o jego stosunkach z otoczeniem. Ponadto zwracali uwagę na potrzebę wykorzystania pracy psychologa w zakresie kontroli efektów zarówno farmakoterapii, jak i psychoterapii. Rzeczywistość kliniczna i potrzeby psychiatrii jako nauki wymagają od psychologa pracującego w klinice psychiatrycznej także włączenia się do pracy badawczej. Badania mogą dotyczyć uogólnienia wyników pracy diagnostycznej, a także rozstrzygnięcia podstawowych problemów teoretycznych z zakresu psychopatologii i psycho-fizjologii. Oprócz tych bardzo ogólnych wskazań formułowano również bardziej szczegółowo wymagania stawiane psychologowi przez klinikę psychiatryczną. Przykładem najogólniej sformułowanego zadania jest przeprowadzenie badań psychologicznych pacjenta w celu ustalenia diagnozy. W takich wypadkach psycholog sam szuka problemów diagnostycznych i sam od początku do końca ustala tok swojej pracy. Niekiedy zakres pracy diagnostycznej bywa określany bardzo ogólnie przez wskazanie, że od badania psychologicznego oczekuje się pogłębionej oceny osobowości, wyjaśnienia mechanizmów psychologicznych będących podłożem zaburzeń w zachowaniu lub też dostarczenia danych świadczących o tym, jakie funkcje psychiczne, u osoby badanej pozostały nienaruszone.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- rola psychologa
- jaka jedt rola psychologa klinicznego
- obowiązki psychologa w szpitalu
- psychologia kliniczna zadania
- rola pięgniarki w psychologi
- rola psychologa na oddziale neurologicznym
- rola psychologa na odziale psychiatrycznym
- ZADANIA PSYCHOLOGA W ODDZIALE DZIENNYM PSYCHIATRYCZNYM
- zakres czynnosci psychologa w szpitalu