Psychiatria środowiskowa (eommunity psychiatry) stanowi rozwijający się od 30 lat kierunek współczesnej psychiatrii, wykorzystujący lokalne środowisko w działaniach profilaktycznych, leczeniu i rehabilitacji zaburzeń psychicznych.
Założenia teoretyczne psychiatrii środowiskowej opierają się głównie na zasadach psychiatrii społecznej, psychologii społecznej i kierunkach psychologii opartych na zasadach uczenia się oraz socjologii zajmującej się procesami zachodzącymi w lokalnych społecznościach.
Psychiatria środowiskowa wprowadziła znaczne zmiany zarówno w systemie organizacyjnym ochrony zdrowia psychicznego, jak i w stylu pracy i zakresie zadań personelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej.
Wielospecjalistyczny zespół służb psychiatrycznych, w systemie pracy opartym na zasadach psychiatrii środowiskowej, jest odpowiedzialny za ochronę zdrowia psychicznego społeczności zamieszkującej określone terytorium (gminy, związki gmin itp., w Polsce zwykle teren jednego zespołu opieki zdrowotnej) .
Tak szeroko pojęte zadania służb psychiatrycznych wymagają odejścia od tradycyjnego modelu opieki, ograniczającego się do indywidualnych kontaktów lekarza z szukającym jego pomocy pacjentem.
Nawet bardzo wąsko pojęta psychiatria środowiskowa oznacza leczenie i rehabilitację osób z zaburzeniami psychicznymi w ich naturalnym środowisku społecznym oraz stosowne do potrzeb oddziaływanie na to środowisko.
Celem działania psychiatrii środowiskowej jest 1.
Profilaktyka I stopnia, tj.dążenie do zmniejszenia liczby zaburzeń psychicznych w określonej społeczności przez: ocenę potrzeb zdrowotnych, postaw i problemów mieszkańców: wykrywanie grup zwiększonego ryzyka: poznanie ludzkich, organizacyjnych, lokalowych i ekonomicznych zasobów terenu, które można wykorzystać w realizacji programów ochrony zdrowia psychicznego: działalność szkoleniową i konsultacyjną wobec lokalnych placówek medycznych i organów pomocy społecznej.
Dotyczy to szczególnie pracowników podstawowej opieki medycznej, zespołów pomocy społecznej oraz przedstawicieli zawodów niemedycznych, którzy mogą mieć 31-Psyhiatria.
istotny wpływ na losy osób zagrożonych zaburzeniami psychicznymi lub chorych psychicznie (np.prawnikuw, nauczycieli, duchownych, policjantów) : angażowanie w działalności na rzecz ochrony zdrowia psychicznego członków gminnych rad narodowych i innych lokalnych organizacji samorządowych, wspólnot religijnych, kół samopomocy, organizacji i stowarzyszeń społecznych: opracowanie planów i sposobów realizacji programów z zakresu psychiatrii środowiskowej we współpracy z przedstawicielami miejscowej społeczności: udzielanie doraźnej pomocy w formie interwencji kryzysowej (crisis intervention) osobom, które spotkały szczególne zdarzenia (śmierć osoby bliskiej, gwałt, rozwód, utrata dumo, aresztowanie) .
Kryzys emocjonalny, będący wyrazem załamania mechanizmów adaptacyjnych w obliczu zbyt trudnej psychologicznie sytuacji, może dotyczyć jednostki, rodziny lub całych grup społecznych.
W takiej sytuacji stosowane dotychczas sposoby radzenia sobie z trudnościami zawodzą.
Objawami kryzysu bywa napięcie, lęk, poczucie bezradności, dezorganizacja zachowania, zaburzenia procesów poznawczych i dolegliwości psychosomatyczne.
Interwencja terapeutyczna w takich przypadkach jest skuteczniejsza, ponieważ w okresie kryzysu człowiek jest szczególnie skłonny do korzystania z pomocy otoczenia i do uczenia się nowych sposobów rozwiązywania trudności.
Interwencja kryzysowa powinna nastąpić bezpośrednio po wydarzeniu, które wywołało kryzys.
Terapeuta zbiera niezbędne informacje i ustala z pacjentem strategię interwencji, pomaga mu w werbalizacji uczuć związanych z kryzysem i zachęca do zmiany zachowań.
Celem interwencji kryzysowej jest nie tyłku uzyskanie doraźnej poprawy stanu psychicznego, ale także złagodzenie napięć w środowisku społecznym choregu.
Jeśli jest potrzebne dalsze leczenie, to do współpracy należy włączyć osoby znaczące dla pacjenta.
Interwencje kryzysowe są jednym z zadań służb psychiatrii środowiskowej oraz przedmiotem szkolenia i konsultacji osób, które w związku z rodzajem wykonywanej pracy szczególnie często spotykają się z ludźmi znajdującymi się w tragicznej sytuacji życiowej (lekarze różnych specjalności, pracownicy socjalni, duchowni, policjanci, strażacy, pracownicy telefonów zaufania itp) .
Profilaktyka U i Ul stopnia obejmująca: leczenie i rehabilitację przywracającą choremu psychicznie zdolność do życia we własnym środowisku społecznym: skracanie czasu trwania zaburzeń psychicznych i zapobieganie nawrotom społecznej dekompensacji: wnikliwą i ciągłą ocenę sytuacji pacjenta w rodzinie, miejscu pracy i szerszym środowisku społecznym, przeciwdziałanie niepomyślnemu przesunięciu socjokulturowemu i izolacji społecznej chorego.
Ważnym elementem psychiatrii środowiskowej jest system oparcia społecznego (cummumty support system) , przeznaczony głównie dla przewlekle chorych psychicznie.
Wyróżnia się 3 rodzaje systemów oparcie.
Naturalny, który stanowi sieć kontaktów społecznych jednostki z ludźmi z jej najbliższego otoczenia, od których uzyskuje pomoc w codziennych nudnościach uraz pomoc i wparcie emocjonalne w szczególnie trudnych sytuacjach życiowych.
Naturalny system oparcia, z którego każdy z nas rćwnież korzysta, to najczęściej najbliższa rodzina, przyjaciele, dalsi krewni, znajomi, koledzy, sąsiedzi oraz różne inne osoby życzliwe, budzące zaufanie i szacunek.
Wsparcie społeczne obejmuje zarówno konkretną pomoc (np.w prowadzeniu gospodarstwa, wychowywaniu dzieci) , jak i zaspokajanie potrzeb psychicznych, łagodzenie napleć emocjonalnych i następstw stresu, tworzenie atmosfery bezpieczeństwa i wspólnoty oraz doradzanie w różnego rodzaju sprawach osobistych.
Naturalne systemy oparcia sprzyjają leczeniu niektórych zaburzeń psychicznych, szczególnie nerwic, depresji i chorób psychosomatycznych.
Brak naturalnego systemu oparcia pogarsza rokowanie w zaburzeniach psychicznych wieku podeszłego i w schizofrenii.
Skuteczwy system oparcia mogą tworzyć również wspólnoty rei igijne, stowarzyszenia społeczne, grupy samopomocy, kluby i inne mniej lub bardziej sformalizowane grupy ludzi, złączonych wspólnymi przekonaniami, trudnościami lub zadaniami.
Przynależność do jednej z tych grup zwiększa poczucie bezpieczeństwa kształtuje obraz samego siebie, zmniejsza obciążenie emocjonalne, dostarcza cennych informacji, a często również wsparcia materialnego, cu pomaga w rozwiązywaniu życiowych trudności.
W psychiatrii śrzdowiskowej ważną rolę odgrywają nLin, stowarzyszenia pacjentów psychiatrycznych i ich rodzin, kluby abstynentów, stowarzyszenia rodziców dzieci upośledzonych umysłowo i dzieci autystycznych.
Stowarzyszenia takie w wielu krajach stanowią skuteczne grupy nacisku i przyczyniają się do podniesienia poziomu świadczeń zdrowotnych, często organizują własny system świadczeń medycznych, oświatowych i zawodowych dla osób niepełnosprawnych.
Środowiskowy system oparcia (community support system) stanowi zorganizowaną działalność osób i instytucji, które są zubzwiązane dzudzielania pomocy osobom cierpiącym na przewlekłe, prowadzące dcinwalidztwa zaburzenia psychiczne.
Pomoc ta obejmuje zaspokajanie podstawowych potrzeb bytowych oraz rozwijanie potencjalnych umiejętności bez niepotrzebnego izolzwania od środowiska.
W Stanach Zjednoczonych Narodowy Instytut Zdrowia Psychicznego w 1982 r.określił podstawowe funkcje, które powinien pełnić system oparcia społecznego.
Obejmują one: 1) identyfikację w szpitalu i środowisku pozaszpitahym osub wymagających oparcia społecznego: 2) udzielanie im pomocy w uzyskiwaniu należnych uprawnień: 3) w razie potrzeby interwencje kryzysowe udzielane w sposub jak najmniej ograniczający swobodę: 4) rehabilitację psychospołeczną: 5) zapewnienie długoterminowej pomocy w zakresie warunków życia, pracy i form wypoczynku: .
6) opiekę ogólnomedyczną i psychiatryczną: 7) wsparcie dla rodzin i członków społeczności, wśród których żyją chorzy psychicznie: 8) wciąganie członków społeczności do współpracy z chorymi: 9) ochronę praw pacjentów: 10) indywidualne prowadzenie każdego pacjenta przez wyznaczonego opiekuna i ciągłość opieki.
Model ten nie narzuca zasad organizacji systemu oparcia-zachęca jedynie do wykorzystania lokalnych zasobów i placówek, wykorzystania wszystkich możliwości do rozwijania różnorodnych umiejętności chorego oraz do czynnego udziału chorego w ustalaniu celów i planu terapii.
Należy dążyć do zwiększenia odpowiedzialności pacjentów, tworzenia grup samopomocy i udzielania pomocy innym osobom.
Według definicji Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego, środowiskowy system oparcia społecznego jest przeznaczony dla osób dorosłych z poważnymi i przewlekłymi zaburzeniami psychicznymi lub emocjonalnymi, powodującymi znacznego stopnia upośledzenie funkcjonowania (w takich podstawowych wymiarach życia, jak stosunki międzyludzkie, warunki zamieszkania lub zatrudnienia) , dla których opieka całodobowa (w szpitalu psychiatrycznym lub domu pomocy społecznej) nie jest konieczna lub jest nieodpowiednia.
Aczkolwiek system oparcia społecznego powstał po to, aby rozwiązać problemy chorych przewlekle hospitalizowanych, to bywa również przylany dla pacjentów, z drzwi obrotowych”, nie utrzymujących się dłużej w środowisku, a nawet dla nie przystosowanych społecznie młodych pacjentów pc pierwszej, krótkotrwałej hospitalizacji.
Główne problemy, których rozwiązanie u wielu chorych warunkuje utrzymanie się w środowisku, to brak mieszkania lub nieumiejętność wywiązywania się z zadań domownika, brak pracy zarobkowej, kontaktów społecznych i akceptacji środowiska.
Zespoły leczenia środowiskowego (mobil communit team) udzielają pomocy pacjentowi i jego najbliższemu otoczeniu w domu chorego (świadczenia te obejmują głównie, tzw.hospitalizację domową) .
Kluby byłych pacjentów stanowią organizacje samopomocowe z niewielką lub całkowicie bez pomocy personelu medycznego.
Pierwszy, klubu-dom”zorganizowali dawni pacjenci szpitali psychiatrycznych w 1948 r.w Nowym Jorku.
Ich stowarzyszenie.
Nie jesteśmy sami”uzyskało poparcie i fundusze, dzięki którym mogli zakupić, Fountain House”i zorganizować tam wzorcową placówkę rehabilitacyjną opartą na 4 podstawowych założeniach: większość poważnie zaburzonych pacjentów psychiatrycznych jest potencjalnie zdolna do produktywnej aktywności: praca, a zwłaszcza dążenia do osiągnięcia zadowalającego zatrudnienia, jest ważnym elementem napędowym i reintegrującym w życiu każdego człowieka, dlatego też musi być podstawową częścią działalności takiego domu: każdy człowiek musi mieć możliwość kontaktów społecznych, dlatego też klub musi dostarczać możliwości kontaktów interpersonalnych, odpoczynku i oparcia społecznego: klub musi dbać o warunki, w jakich chory mieszka-zarówno od strony warunków bytowych, jak i włączenia go do środowiska społecznego.
Po to, aby poważnie niesprawny społecznie chory mógł uzyskać bądź odzyskać umiejętności niezbędne do życia produktywnego i społecznie zadowalającego zawodowo, należy stworzyć środowisko dające mu to oparcie.
Środowisko to musi spełniać wiele warunków.
Po pierwsze, Fountain House jest klubem, wobec tego wszystkie osoby do niego należące, tak jak w innych klubach, nazywają się członkami.
Jest to jedna z fundamentalnych zasad klubo-domów.
Klub jest otwarty codziennie, również w dni wolne od pracy.
Program jego działalności dzieli się na następujące główne części: dzienny program przedzawodowy na terenie klubu, zatrudnienie członków klubu w instytucjach poza klubem, działalność społeczno-rekreacyjna, odnajdywanie członków nie zgłaszających się, szkolenie personelu psychiatrycznego z innych ośrodków rozwijających kluby oraz program zakwaterowania.
Tak zwany program przedzawodowy obejmuje: żywienie (kuchnia, stołówka, bar przekąskowy) , prace biurowe (obsługa centrali telefonicznej, wydawanie codziennej gazety i miesięczników, administracja itp.) , prowadzenie gospodarstwa rolnego, prowadzenie sklepu.
Dla bardzo wielu chorych jest to wstęp do podjęcia płatnej pracy poza klubem.
Celowi temu służy tzw.program przejściowego zatrudnienia.
Klub zawarł z licznymi instytucjami umowy zapewniające pewną liczbę stanowisk pracy dla osób ciężko chorych psychicznie.
Prace te zazwyczaj wymagają niewielkich kwalifikacji (np.goniec, kelnerka, robotnik niewykwalifikowany) , ale częstych kontaktów z innymi współpracownikami.
Zatrudnienie takie jest określone mianem, przejściowego”, ponieważ chory w danej instytucp pracuje zazwyczaj od 4 do 6 miesięcy, a następnie przechodzi do kolejnych instytucji.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- psychiatria środowiskowa
- podstawowe założenia psychiatrii środowiskowej
- psychiatria środowiskowa definicja
- psychiatria środowiskowa w polsce
- organizacja opieki psychiatrycznej w polsce
- zespół psychiatrii środowiskowej
- organizacja opieki srodowiskowej
- srodowiskowy model psychiatrycznej opiel
- psychiatria środowiskowa pdf
- modele pojęciowe stosowane w psychiatrii środowiskowej
- organizacja opieki srodowiskowej w polsce nad pacjentami psychicznie chorymi
- psychoiatria środowiskowa pdf
- terapia środowiskowa definicja
- psychiatria srodowiskowa nfz
- zespół leczenia środowiskowego cele zasady organizacja
- zespol opieki srodowiskowej na Pradze
- zespol opieki srodowiskowej na Pradze północ
- system psychiatrii srodowiskowej w polsce
- swiadczenia srodowiskowe w psychiayrii
- zespol opieki srodowiskowej Stara Praga
- srodowiskowa opieka nad zdrowiem psychicznym pdf
- rola psychologa w zespole leczenia środowiskowego
- psychiatria środowiskowa załuska pdf
- leczenie srodowiskowe domowe zadania
- psychiatria srodowiskowa koszalin
- opieka środowiskowa psychiatryczna
- psychiatria środowiskiwa
- co to jest psychiatria srodowiskowa