W ramach poszczególnych metod oddziaływania psychoterapeutycznego pod wpływem rożnych szkół psychoterapii sprecyzowano i rozwinięto poszczególne techniki.
W modalności indywidualnej psychoterapii, w której podstawową metodą jest oddziaływanie słowem (rozmowa, dialog) można wyodrębnić następujące techniki: udzielanie informacji (wyjaśnienie, sugerowanie, przekonywanie) , pobudzanie du kojarzenia, restrukturalizacja schematów poznawczych i postaw (odbijanie, klaryfikacja, interpretacja, odgrywanie ról) , doskonalenie umiejętności rozwiązywania problemów.
Udzielanie informacji jest niezbędną składową każdego oddziaływania, odgrywa bardzo ważną rolę wtedy, gdy nieadekwatne wyobrażenia i poglądy pacjenta przyczyniają się do genezy i treści jego obaw, niepokoju, obniżenia nastroju i nieadaptacyjnego zachowania się.
Gdy treść przekazywanych informacji jest przez odbiorcę zrozumiana, zaakceptowana i przyswojona, wtedy następuje jego uspokojenie, czyli zmiana jego stanu psychofizycznego, w tym treści i znaku dominujących emocji.
Ułatwia to pod wpływem zachęcania ze strony terapeuty podjęcie przez pacjenta do tej pory unikanych sposobów zachowania się i aktywDOSCl.
Udzielane informacje dotyczą przede wszystkim takich tematów, jak: przyczyny, istota, znaczenie i rokowanie zaburzeń i dolegliwości, mechanizmy powstawania poszczegćlnych objawów (np.lękowych, impotencji psychugennej, prawidłowości rozwoju i przejawiania się popędu seksualnego i życia płciowego, uwarunkowania przeżywanych emzcji oraz ich wpływu na funkcje intelektualne i zachowanie się) , geneza niektórych wzzrców zachowania się i komunikowania oraz dyspozycji i umiejętności osobniczych, wp (yw wychowania na kształtowanie się osobowości i postaw itd.
Udzielanie informacji jest przeważnie procesem jednokierunkowego komunikowania się.
Określa to jego ograniczenia i celowość uzupełniania innymi technikami.
Wyjaśnienie, przekonywanie, sugerowanie wymaga jednak ze strony terapeuty znajomości pacjenta, czyli musi być zebrany dokładny wywiad, dopiero wtedy udzielane informacje mogą odegrać pozytywną rolę.
Sugestie bezpośrednie są najczęściej udzielane w sposób autorytatywny i niekiedy kojarzone z oddziaływaniem przez użycie bodźców sensorycznych, bólowych i farmakologicznych, mających ułatwić przyswojenie sobie przez pacjenta treści sugestii słownych.
Sugestie pośrednie i kontrsugestie są stosowane wtedy, gdy uwzględnia się motywacje i opór pacjenta.
W celu zwiększenia skuteczności podawanych sugestii wykorzystuje się stany zmienionej świadomości pacjenta, wywołane zabiegami hipnotycznymi lub działaniem środków farmakologicznych.
Zmiana stanu świadomości w stanie hipnozy sprowadza się do zawężenia jej zakresu oraz obniżenia poziomu aktywacji ośrodkowego układu nerwowego.
W stanach hipnotycznych sugestie pochodzące od osoby przeprowadzającej hipnozę, z którą hipnotyzowany znajduje się w wybiórczym kontakcie (, rapport’) , nabierają specjalnego znaczenia i mogą wywrzeć duży wpływ na funkcje psychofizjologiczne i zachowania się pacjenta-w tym także po zakończeniu seansu hipnoterapii (sugestie, posthipnutyczne’) .
O uzyskaniu korzystnych wyników i możliwości stosowania głębszych stanów hipnotycznych decyduje postawa pacjenta i jego współpraca z terapeutą.
Zależy to przede wszystkim od zaufania do terapeuty i stosowanej metody oraz od motywacji do tego typu leczenia.
Do wprowadzenia pacjenta w stan hipnotyczny jest najczęściej używana technika fiksacji, następnie udziela się sugestii zrozumiałym dla pacjenta językiem.
Powinny one być zgodne z jego nastawieniami i możliwe do zaakceptowania.
Są bardziej skuteczne, gdy dotyczą konkretnych faktów, zjawisk, zachowań i gdy są formułowane w pozytywnej formie.
Wyprowadzenie ze stanu hipnotycznego wymaga stopniowego i dokładnego wycofania poprzednich sugestii, dotyczących wchodzenia w stan hipnozy.
Należy jednak pamiętać, że-niezależnie od niekiedy spektakularnych wyników stosowania hipnozy-nie powinna ona być stosowana bez wykorzystania innych metod psychoterapii.
Hipnoza prowadzona przez niedoświadczonego terapeutę może wywrzeć ujemny wpływ, zwłaszcza u pacjentów, którzy szukają rzzwiązań, magicznych”, pełniąc rolę uległych i biernych.
Przekonywanie ma więcej właściwości procesu dwukierunkowego komunikowania się.
Zakłada bowiem kwestionowanie nierealistycznych i nieadekwatnych wyobrażeń, sądów i poglądów pacjenta, a także sposobu jego wnioskowania.
Wymaga więc prowadzenia dialogu, stawiania pacjentowi pytań, pobudzenia go do formułowania argumentów uzasadniających słuszność i trafność prezentowanych przez niego ocen i wniosków, wykazywania sprzeczności w jego rozumowaniu, nielogicznego sposobu myślenia, braku potwierdzenia wygłaszanych sądów w rzeczywistości-jednym słowem stosowania wielu argumentów.
Pobudzanie procesów kojarzenia oznacza zwiększenie napływu informacji przez ich odtwarzanie i nazwanie w wyniku odwołania się do wyobrażeń.
Proces ten ułatwia analizę pragnień oraz dążeń pacjenta i umożliwia rozszerzenie jego świadomości o nie znane mu do tej pory obszary myślenia.
Odbijanie oznacza wybiórcze powtarzanie lub odtwarzanie wypowiedzi pacjenta przez akcenrzwanie lub pewne przeformu (zwanie ich treści.
Jest to sposób.
dostarczania pacjentowi zwrotnych informacji odnośnie do jego sposobu porządkowania i kategoryzacji jawisk i faktów oraz relacji między nimi.
Jednocześnie przekazuje mu odbiór innego człowieka, czyli percepcję społeczną jego wypowiedzi.
Służy do pobudzenia refleksji pacjenta i poszerzenia zakresu świadomości.
Podobne funkcje spełniają klaryfikacje, które polegają na wydobyciu i podkreśleniu istotnej treści i zawartości przekazu nieintencjonalnego w wypowiedzi pacjenta.
Interpretacje są istotną techniką.
Stanowią one próby ustalenia i określenia treści wypowiedzi pacjenta, dotyczą odmiennego ujmowania określonych faktów i zjawisk oraz związków przyczynowo-skutkowych między np.motywami, oczekiwaniami i nastawieniami pacjenta oraz jego zachowaniem się i reakcjami otoczenia.
Zmiana postaw pacjenta zakłada modyfikację zarówno jego schematów poznawczych, jak i komponentów emocjonalnych i behawioralnych.
Stąd celowość uzupełnienia technik oddziaływania słownego tworzeniem i strukturalizacją sytuacji, które sprzyjają napływowi informacji pochodzących z rćżnych źródeł, oraz wymagają od pacjenta zamierzonych działań.
Przykładem są techniki behawiuralne, odgrywanie ról i rozwiązywanie sytuacji problemowych.
Wśród technik behawioralnych należy wymienić te, które szeroko posługują się modelowaniem oraz stosowaniem nagród i kar.
Modelowanie polega na demonstrowaniu pacjentowi przez terapeutę określonego wzoru myślenia, przeżywania i zachowania się.
Dotyczy więc pełnienia określonej roli społecznej lub jej poszczegulnych fragmentów, zależnie od celów, sytuacji i warunków.
Pacjent może zarówno naśladować terapeutę, jak i zachowywać się w określony sposób na skutek instrukcji terapeuty.
Stosowanie kar i nagród jest istotą takich technik, jak wygaszanie określonych reakcji przez pozbawienie pacjenta wzmocnień, zapobieganie możliwym lub prawdopodobnym reakcjom, poddanie określonych bodźców kontroli, wywołanie przykrych stanów i reakcji (techniki, awersyjne’) , praktyka negatywna (, interpretacja paradoksalna’) , implozja, czyli świadome, wielokrotne, długotrwałe intensywne powtarzanie w myślach lub głośno słowa, stop”przy wystąpieniu objawu, ogniskowanie lub odwracanie uwagi od określonych tematów, wyobrażanie sobie ciągu zachowań i towarzyszących im emocji w stanie czuwania lub relaksacji, wzmacnianie pewnych reakcji przez terapeutę słowem, przekazywanymi emocjami i zachowaniem.
Doskonalenie zdolności do rozwiązywania problemów zakłada rozwijanie giętkości myślenia, zdolności postrzegania i oceny problemu oraz wyboru optymalnej metody jego rozwiązania, m in.przez zmniejszenie zakłócającego wpływu emocji na procesy intelektualne.
Zakłada ze strony pacjenta udział w czynnościach badawczych obejmujących określenie i nazywanie faktów, problemów i zadań, ich ocenę, formułowanie hipotez i rozwiązań, podejmowanie decyzji i eksperymentowanie w zakresie weryfikacji oraz wyciąganie wniosków z doświadczeń.
Istotne elementy tego procesu to: poszerzenie opisu rzeczywistości i własnych doświadczeń, próby nowego spojrzenia na związki między zjawiskami a domniemanymi przyczynami i uwarunkowaniami, a także wysuwanie alternatywnych wyjaśnień i sposobćw rozwiązania istniejących problemów.
Ważna jest analiza przeżywanych emocji, ich klasyfikacja i nazwanie oraz określenie ich wp (ywu na przcesy poznawcze i postępowanie, a także analiza relacji pacjenta z terapeutą zraz analiza oporu, który pacjent ujawnia w obliczu prćb mzdyfikacji jego myślenia, przeżywania i zachowania się.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- metody psychoterapii
- metody i techniki psychoterapii
- techniki psychoterapii
- klaryfikowanie psychologia
- kontrsugestia
- nowe metody w psychoterapii
- psychoterapia metody i techniki
- techniki w psychoterapii
- techniki w psychoterapi
- metody klaryfikacja psychologia
- techniki stosowane w psychoterapii
- metody itechniki terapeutyczne w psychologii
- bierny opór psychoterapia
- tecihniki procesu terapeutycznego np klaryfikacja
- restrukturalizacja schematów poznawczych i postaw
- psychoterapia techniki
- narzędzia stosowane w psychiterapii
- metody leczenia stosowane w psychologii
- klaryfikacje
- klaryfikacja w psychoterapii
- klaryfikacja psychologia
- www metody psychoterapii