Charakterystyka problemu.
Nie jest możliwe wymienienie wszystkich chorób i zaburzeń somatycznych, którmogą być podłożem powikłań psychiatrycznych.
Poniższe zestawienie zdaje swyczerpywać najważniejsze aspekty psychologiczna-psychiatryczne choroby so-matycznej:chorzba somatyczna, takt sytuacja trudna, staje się przyczyną objawów i dzlegliwości w sferze psychicznej:obniżenia nastroju, poczucia niewydolności i niesprawności, lęku, bezsenności itd:objawy psychopatologiczne, najczęściej typu neurastenicznego, mogą poprzedzać wystąpienie choroby somatycznej, stąd mówi się o stadium neurastenicznym wielu chorób(np.zakaźnych):choroba somatyczna, przebiegająca zwłaszcza ostro i burzliwie, może być.
powikłana jedną z psychoz.
Najczęściej chodzi tutaj o psychozy z jakościowymi zaburzeniami świadomości, chociaż mogą się zdarzyć inne, np.halucynoza, zespoły schizeirenoidalne itp.:w eriopwogenezie choroby somatycznej mogły odegrać znaczną rolę czynniki psychospołeczne.
W takim wypadku używa się zkreślenia, cheruba psycho.
somatyczna”:przewlekła choroba somatyczna, zwłaszcza przebiegająca ze zmianami w ośrodkowym układzie nerwowym, może prowadzić do następstw psychoorganicznych(nępiennych i charakterupatycznychkchoroba somatyczna o niepomyślnym rokowaniu(np.zaawansowana choroba nowotworowa)staje się źródłem objawów depresyjnych z myślami o samobójczej śmierci(chory wymaga wówczas szczególnie troskliwej opieki).
Tym zagadnieniem zajmuje się psychoonkologicważny problem psychologiczna-psychiatryczny stanowią chorzy somatycznie, uzależnieni od maszyny”(np.przewlekle dializowani, mający wszczepiony rozrusznik serca).
Sytuacja ta, będąca żrćdłem przewlekłego stresu, odczuwana bywa jako coś upokarzającego, pzwoduje pzczucie mniejszej wartości, “reakcję rezygnacyjną’:podobny, choć nieco odmienny aspekt wiąże się z chorobami o widocznym kalectwie lub wzbudzającymi w otoczeniu postawy zdrzuctjące(np.chorzy na padaczkę, pląsawicę, nzsiciele wirusa HIV iuLcj odrębne zagadnienie stanowią powikłania psychiatryczne zastosowanego leczenia choroby podstawowej(antybiotykami, konykosteroidami, lekami obniżającymi nadciśnienie itd).
Ze zrozumiałych względów w rozdziale tym mogę omówić tylko niektóre aspekty psychologiczne chorób somatycznych.
Przede wszystkim wyłączam zaburzenia otępienne, przedstawione w poprzednim rozdziale.
Z tego samego powodu pomijam również omówione gdzie indziej zaburzenia psychosomatyczne.
Zgodnie z współczesnym spojrzeniem na patogenezę chorób i holistyczne podejście do człowieka zdrowego i chorego, trzeba w tym miejscu przypomnieć, że zarówno choroba somatyczna, jak i wikłające ją zaburzenia psychiczne są wypadkową wielu czynników biologicznych i psychospołecznych.
Organizm ludzki na wiele czynników szkodliwych odpowiada ograniczoną liczbą odczynów chorobowych, w tym psychotycznych.
Wielkim utrudnieniem dla studentów uczących się psychiatrii przed kilkudziesięciu łaty były opisy psychoz w przebiegu różnych chorób.
I tak, opisy dotyczyły psychoz durowych, kilowych, gośćcowych, pourazowych itd.
Wielką zasługą niemieckiego psychiatry K.
Bonhoeffera(lb 68-1948)bytu wprowadzenie pojęcia, egzogennego typu reakcji psychotycznych”, które różnią się istotnie od zaburzeń psychicznych, występujących niezależnie od chorób somatycznych, czyli psychoz endogennych.
Nie oznacza to jednak, że między poszczególnymi chorobami cielesnymi a psychopatologicznym typem reakcji egzogennej zachodzą swoiste związki, co Bonhoeffer w swoich pracach wyraźnie podkreślał.
W określeniu, egzogennego typu reakcji”kryły się wszystkie szkodliwości, które w sensie fizycznym zakłócały funkcjonowanie organizmu.
Wspomniany autor nie zaliczał tutaj reakcji psychicznych na, wstrząsające przeżycia”, czyli reaktywnych zaburzeń psychicznych.
Bonhoe(Ter wymieniał ograniczoną liczbę chorób somatycznych, które mogą, jak sądził, prowadzić do egzogennego typu reakcji(obejmującego ilościowe zaburzenia świadomości, psychozy z jakościowymi zaburzeniami świadomości oraz zespół Korsakowa).
Z perspektywy blisko 90 lat, jakie upłynęły od wprowadzenia przez tego autora pojęcia, egzogenny typ reakcji”, wiemy dzisiaj, że każda choroba somatyczna może doprowadzić do powikłań psychotycznych, jeżeli zaistnieją szczególne warunki patogenetyczne.
Warto jednak odnotować, że pojęcie, egzogennego typu reakcji psychicznych”zostało przez Bonhoeffera stworzone na podstawie bogatego doświadczenia w zakresie chorób infekcyjnych, stanów wyniszczenia i niedokrwistości, policytemii, chorób serca, mocznicy i rzucawki porodowej, cukrzycy, choroby Basedowa, tężyczki, obrzęku śluzowatego, choroby Addisona i chorób przewodu pokarmowego.
Dalsze badania nad, egzogennym typem reakcji”poszerzały listę chorób somatycznych o kolejne jednostki chorobowe, w przebiegu których mogą wystąpić powikłania psychopatologiczne.
Na zakończenie tych ogólnych uwag pragnę podkreślić, iż unikamy dzisiaj określenia “zaburzenia psychiczne objawowe”.
Powikłanie psychiatryczne nie jest bowiem swoistym objawem czy zespołem pojawiającym się w przebiegu choroby somatycznej.
Niemieckojęzyczni psychiatrzy używają natomiast określenia “zaburzenia psychiczne towarzyszące chorobom somatycznym”(psychische Begleiterscheinungenkórperlicher Krankheiten), ktćre wydaje się właściwsze.
W rozdziale tym nie będę powtarzał opisów poszczególnych zespołów psychopatologicznych.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- somatyczne
- choroba somatyczna definicja
- psychozy egzogenne
- osoby przewlekle somatycznie chore
- osoby chore somatycznie
- przewlekle somatycznie chory co to znaczy
- choroba somatyczna
- choroba somatyczna co to znaczy
- osoby starsze somatycznie przewlekle chore
- osoba przewlekle somatycznie chora
- co oznacza osoby chore somatycznie
- reakcja egzogenna typu bonhoeffera
- zaburzenia psychiatryczne w przebiegu chorób somatycznych