Znaczenie wywiadów w badaniu psychiatrycznym.

Wywiad przedmiotowy, zwany nieraz wywiadem obiektywnym, chociaż jego obiektywizm może być wątpliwy, gdy pochodzi od rodziny, ma w psychiatrii szczególnie ważne znaczenie.
Zestawienie danych wywiadu, uzyskanego od otoczenia, z wypowiedziami pacjenta i własnymi spostrzeżeniami poczynionymi w czasie badania, składa się na pewien spójny zarys obrazu klinicznego.
Identyfikacja niektórych objawów psychopatologicznych, np.urojeń, nie jest w wielu przypadkach możliwa bez weryfikacji sądów i wypowiedzi chorego na podstawie wywiadu przedmiotowego.
Ma to szczególne znaczenie w przypadkach zespołów psychotycznych z logicznie usystematyzowanymi urojeniami (paranoja, para (rema) .
Zbieranie danych wywiadu nie jest zadaniem łatwym.
Zarówno sam chory, jak i jego rodzina, próbują pewne informacje zataić, w imię nie zawsze słusznie pojętego wstydu, dotyczy to np.przypadków chorób psychicznych, nałogów i samobójstw w rodzinie.
Odnosi się to też do pewnych zachowań pacjenta, o których krewni nie chcieliby wspominać.
Mamy na myśli ekscesy seksualne, i pod wpływem alkoholu, ale też zachowania kryminalne.
Spotykałem rodziców chorych, którzy dla zwiększenia obiektywizmu i bezstronności mojej konsultacji zatajali przede mną zarówno poprzednie pobyty pacjenta w szpitalach psychiatrycznych, jak i sugerowane przez innych psychiatrów w przeszłości rozpoznania psychiatryczne.
Istotne znaczenie ma chronologia faktów.
Uporządkowanie czasowe pewnych wydarzeń pozwala na śledzenie dynamiki rozwoju zaburzeń.
Udzielając odpowiedzi na pytania dotyczące początków zaburzeń psychicznych, rodzina chorego relacjonuje jego zachowanie w ostatnim okresie, gdy objawy były rzeczywiście bardzo nasilone.
W trakcie zbierania danych wywiadu okazuje się jednak, że cheruba zaczęła się znacznie wcześniej, niż sądzi otoczenie lub, co ważniejsze, podobne lub identyczne objawy zdarzały się incydentalnie w minionych latach.
Zestawienie tych objawów z ważnymi lub znaczącymi wydarzeniami w życiu chorego ujawnia pewną ich zależność od wpływów psychosucjalnych.
Związek ten nie musi mieć oczywiście charakteru przyczynowo-skutkowego.
Przeciwnie, trzeba być ostrożnym w łączeniu zaburzeń z nagłymi zdarzeniami życiowymi, gdyż może chodzić o przypadkową zbieżność w czasie.
Wiele rodzin, przyprowadzając chorego psychicznie do lekarza, ma z góry ustaloną koncepcję etiologiczną.
Lęk przed rozpoznaniem choroby psychicznej, dość powszechny w naszym społeczeństwie, sprawia, że dowiadujemy się niekiedy o, szoku”pacjenta w reakcji na jakieś błahe wydarzenie zewnętrzne.
Objawy psychotyczne, nie budzące wśród osób postronnych żadnych wątpliwości, określane bywają przez rodzinę jako, silna nerw*cd*p.
Nie muszę dodawać, że w wywiadzie psychiatrycznym uwzględniamy nie tylko zmiany w stanie psychicznym pacjenta i przebyte przez niego choroby psychiczne oraz neurologiczne, ale również wszystkie informacje dotyczące ogólnego stanu zdrowia.
Doniosłe znaczenie mają dane odnoszące się do rozwoju w dzieciństwie, kształtowania się osobowości chorego, szczególnie jego cech temperamentu i zainteresowań intelektualnych.
Osobowość przedchurobowa rzutuje w każdym przypadku na aktualny stan psychiczny chorego, bez względu na rodzaj występujących zaburzeń psychicznych.
Zbierając dane wywiadu przedmiotowego, można się posłużyć następującym kwestionariuszem: D ane o s o b i s te chorego: imię i nazwisko, imiona rodziców, nazwisko panieńskie, data i miejsce urodzenia, stan cywilny, adres, zawód, miejsce pracy lub nauki (w przypadku ucznia, studenta) .
D a n e rod z i n n e (bez sugestii co do obciążenia dziedzicznegok poważne choroby w rodzinie bliższej i dalszej, szczególnie choroby neurologiczne i umysłowe (należy uwzględnić rodzaj choroby, uzależnienie od alkoholu i innych środków psychoaktywnych, samobójstwa lub próby samobójcze) , niezwykłe cechy charakteru i uzdolnienia, pokrewieństwo między rodzicami, ich wiek przy urodzeniu chorego, informacje na temat rodzeństwa i ewentualnie ich potomstwa.
Środowisko, z którego pochodzi chory: środowisko społeczne, zawód rodziców, czy chory pochodzi z legalnego związku, wykształcenie rodziców, ich pożycie małżeńskie, stosunek środowiska do chorego w dzieciństwie, przestępczość w rodzinie i najbliższym otoczeniu, stres psychospołeczny.
Urodzenie i lata dziecięce: dane o chorobach matki w czasie ciąży, ewentualne zażywanie przez nią leków, przebieg porodu, urazy porodowe, zamartwica, wrodzone wady rozwojowe, przebyte choroby i rozwój we wczesnych latach dziecięcych-szczególnie drgawki, moczenie nocne, somnambulizm, lęki nocne, choroby zakaźne, ewentualne przyzakażnepowikłania mózgowe, urazy czaszkowa-mózgowe, zaburzenia chodu, nieprawidłowości mowy, rozwój umysłowy, ruchliwość, ząbkowanie.
Wiek szkolny: cechy charakteru, trudności wychowawcze, cechy usposobienia-kapryśność, gniewliwość, drażliwość, wybuchowość, skłonność do okrucieństwa, przekora, lękliwość, zawziętość, lenistwo, złe skłonności, zachowanie w domu i szkole, rozwój umysłowy i uczuciowy, towarzyskość, stosunek do rówieśników, uspołecznienie, nadwrażliwość, postępy w nauce, szczególne uzdolnienia, seksualizm dziecięcy, zmiana charakteru i zachowania w okresie przedpokwitaniowym lub pokwitania.
Okres młodzieńczy i pokwitanie: przebieg nauki (ewentualne trudności) , ukończenie szkoły, wyuczony zawód, trudności wychowawcze w okresie pokwitania (kontakt z ruchami kontestacyjnymi, używanie alkoholu i narkotyków lub innych środków psychuaktwnych) , kiedy nastąpiła mutacja głosu, pojawienie się zarostu u chłopców i miesiączki u dziewcząt, życie płciowe (samogwałt, polucje) .