Liczba leków neuroleptycznych jest ogromna i ciągle się powiększa.
Dotąd opisano ponad 200 substancji, które wykazują działanie przeciwpsychotyczne.
Jak podaje Pużyński (l 996) , liczba neuroleptyków zarejestrowanych na świecie sięga 80.
W Polsce zarejestrowane są 24 leki neuroleptyczne (łącznie 43 preparaty) , a kilka lekuw najnzwszej generacji czeka na rejestrację lub jest w trakcie badań przedrejesuacyjnych.
Trzeba jednak pamiętać, że tylko część neuroleptyków ma istotne znaczenie w terapii psychoz, inne spełniają rolę leków uzupełniających.
W codziennej praktyce lepiej, żeby lekarze posługiwali się neuroleptykami dobrze poznanymi, a stosowanie nowych leków, o nie sprawdzonej skuteczności pozostawili wysoko specjalistycznym ośrodkom klinicznym.
Grupa neuroleptyków jest niejednolita pod względem budowy chemicznej, co ilustruje poniższe zestawienie.
Na podstawie praktyki klinicznej podzielono je również na leki c działaniu silnym, pośrednim i słabym.
Działanie to zależy od próg u n e u re I eptyc z n ego (najniższa dawka usuwająca objawy wytwórcze) , siły neuroleptycznej (odnosi się ona du chlorpromazyny, której silę ustalono umownie na “I’) i osobniczej, indywidualnej wrażliwości każdego chorego.
Podział neuroleptyków ze względu na ich budowę chemiczną przedstawia się następująco (według Pużyńskiego, l 996 k 26-Psychiatria.
Neuroleptyki o budowie trą (pierścieniowej: pochodne fenotiazyny alifatyczne, piperydynowe, piperazynowe, pochodne azafenotiazyny, pochodne tioksantenu, pochodne dibenzepiny.
Xeuroleptyki o budowie czteropierścieniowej.
Neuroleptyki o innej budowie wielopierścieniowekpochodne butyrofenonu: piperydynowe, piperazynowepochodne difenylobutyloaminy, pochodne benzamidu, pochodne indolu, pochodne rauwolfi, pochodne benzochinolizyny, inne leki o budowie pięciopierścieniowej.
Leki o działaniu neuroleptycznym o innej budowie: neuroleptyki o budowie dwupierścieniowej, imidazolidiony.
Za kryterium podziału można też przyjąć charakterystykę kliniczną neuroleptyków, gdyż ich działanie nie jest jednakowe w sensie wpływania na poszczególne objawy psychopatologiczne.
Byłyby to neuroleptyki działające przede wszystkim: Uspokajająco (w stanach pobudzenia ruchowego) : Przeciwwytwórczo (wpływ na objawy pozytywne) : Aktywizująco na napęd psychoruchowy, przeciwautystycznie i przeciw objawom negatywnym: Wpływające korzystnie na obniżony nastrój (tymoneuroleptykikHipnosedatywnie.
Ze względów praktycznych podaję poniżej alfabetyczne zestawienie leków neuroleptycznych stosowanych w Polsce (zarejestrowanych) , z uwzględnieniem optymalnego dawkowania.
Zestawienie to pomija budowę chemiczną leków.
Tabela 9.
Leki neuroleptyczne stosowane w Polsce (zarejestrowane).
Podajemy w kolejności: po a) nazwa chemiczna leku (nazwa preparatu), po b) dawka dobowa w mg, po c) wskazania.
a) Alimemazyna (Theralene),
b) 50-600,
c) słabe działanie antypsychotyczne.
a) chlorpromazyna (Fenactil),
b) 300-700,
c) działanie przeciwpsychotyczne.
a) Chlorprotyksen (Chiorprothixen),
b) 150-400,
c) słabe działanie przeciwpsychoiyczne, uspokajające i ułatwiające sen.
a) Flufenazyna (Mircnil, Mirenil prolong.)
b) 1-20, 20-40,
c) słabe działanie przeciwpsychotyczne, aktywizujące.
a) Flupentyksol (Piuanxol, Fluanxol Depot),
b) 3-6, 20-40,
c) słabe działanie przeciwpsychotyczne, przeciwdepresyjne, aktywizujące.
a) Fluspirylen (Imap),
b) 2-10 co tydzień,
c) słabe działanie przeciwpsychotyczne, przeciwautystyczne.
cd.tab.9.
a) Haloperydol,
b) 10-20,
c) silne działanie przeciwpsychotyczne, sedatywne.
a) Halopelidol, Haloperidol decanoast, Decaldol Depot),
b) 50-150 co 2-3 tygodnie,
c) silne działanie przeciwpsychotyczne, sedatywne.
a) Klopemyksol (Sordinol),
b) 60-120,
c) działanie przcciwpsychotyczne, sedatywne.
a) Klozapina (Klozapol, Leponex),
b) 200-600,
c) silne działanie przeciwpsychotyczne, sedatywne; stosuje się w opornych na inne neuroleptyki przypadkach schizofrenii.
a) Lewomepromazyna (Tisercin),
b) 100-300,
c) słabe działanie przeciwpsychotyczne, sedatywne, słabe przeciwdepresyjne.
a) Penfiurydol (Semap),
b) 5-20 co tydzień,
c) słabe działanie przcciwpsychotyczne, przeciw autystyczne, aktywizujące.
a) Pernazyna (Pernazin, Taxilan),
b) 200-600,
c) działanie przeciwpsychotyczne, dobru tolerancja.
a) Perfenazyna (Trilafer, Trilafon enanthate),
b) 24-72 (100-200 c0 2 tygodnie),
c) silne działanie przeciwpsychnyczne.
a) Pimozyd (Orap),
b) 5-10,
c) działanie przeciwpsychotyczne, antyautystyczne.
a) Pipotiazyna (Pipartii),
b) 10-20,
c) działanie przeciwpsychotyczne, antyautystyczne.
a) Prochlorupernazyna (Chloropernazinum, Stemetil) Pro mazyna (Promaziri),
b) 50-100,
c) słaby neuroleptyk, wyraźne działanie przeciwwymiotne.
a) Promazyna (Promazin),
b) 300-800,
c) słabe działanie przeciwpsychctyczne, sedatywne, dobra tolerancja.
a) Risperidon (Rispolept, Risperdal),
b) 1-8,
c) działanie przeciwpsychotyczne, poprawiające nastrój, antyautystyczne i przeciw objawom negatywnym.
a) Sulpiryd (Eglonyl, Meresa),
b) 200-800,
c) słabe działanie przeciwpsychnyczne, przeciwdepresyjne, lekko aktywizujące w małych dawkach, dobra tolerancja.
a) Tiorydazyna (Thioridazin, Thioridazin “prolongatum”),
b) 300-600,
c) słabe działanie przeciwpsychnyczne, sedatywne, słabe przeciwdepresyjne.
a) Thiotiksen (Nayane),
b) 20-40,
c) działanie przeciw psychotyczne, przeciwautystyczne, aktywizujące.
a) Tryfluopernazyna (Apo-Trifluopcrnazine, Stelazin, Terfluzin),
b) 30-40,
c) działanie przeciw psychotyczne.
a) Tryfluperydol (Trisedy1)
b) 2-5,
c) działanie przeciwpsychotyczne, sedatywne.
a) Zaklupentyksol (Clupixol, Clopixol Acuphase, Clopixol Depot),
b) 20-50 (dot.
pierwszego i drugiego), 50-100 co 2-3 dni (dot.
trzeciego), 100-200 co 2-3 tygodnie (dot.
czwartego leku),
c) silny wpływ sedatywny, działanie przeciwpsychotyczne.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- pernazyna
- stemetil ulotka
- neuroleptyki klasyfikacja
- stemetil
- Tryfluperydol