Wstęp.
Przez somatoterapię w psychiatrii rozumiemy leczenie zaburzeń psychicznych metodami biologicznymi.
Termin ten dobrze koresponduje z psychoterapią (leczenie metodami psychologicznymi) i socjoterapią (lecznicze oddziaływania przy użyciu metod społecznych, środowiskowych) .
Podchodząc do chorego w sposób holistyczny, a więc traktując go jaku jedność psychofizyczną osadzoną w konkretnym środowisku, leczenie powinno uwzględniać wszystkie trzy kierunki oddziaływania.
Takie podejście obowiązuje dzisiaj nie tylko w psychiatrii, ale w całej medycynie.
W zależności ud rodzaju zaburzeń psychicznych, udział poszczególnych metzd będzie różny.
W zaburzeniach psychopochodnych (np.w nerwicach) dajemy pierwszeństwo psychoterapii, w zaburzeniach somatogennychpreferujemy metody biologiczne.
Z historycznego punktu widzenia, od niepamiętnych czasów podejmowano próby leczenia chorych psychicznie.
Często jednak postępowanie otoczenia ograniczało się do ich izolowania.
Leczenie, najogżlnicj muwiąc, sprowadzało się do stosowania różnych lekuw uspokajających.
Rozwój aktywnego leczenia w psychiatrii wiąże się z nazwiskiem wiedeńskiego psychiatry Juliusza Wagnera-Jauregga, który w 1917 r.wprowadził zimnicę do leczenia porażenia pzstępującegc.
Trzeba pamiętać, że w tym okresie liczba chorych na kiłę, w tym późną z zaburzeniami psychicznymi, była ogromna.
Leczenie gorączkowe dawało znakomite wyniki, spełniało reż ideał leczenia przyczynowego w psychiatrii.
Kolejnym krokiem w rozwoju metod biologicznych bytu wprowadzenie leczenia snem przez Klaesiego w Bernie w BCZ r.
Pacjentów pobudzonych utrzymywano w stanie przedłużonego snu podając wysokie dawki leków nasennych (Somnifen) .
Ogromnym postępem w leczeniu chorych psychicznie było zastosowanie przez Manfreda Sakela na początku lat trzydziestych śpiączek insulinowych (w 1935 r.ukazała się jego monografia poświęcona leczeniu insuliną chorych na schizofrenię) .
Z niewielkimi wyjątkami, metodę tę współcześnie zarzucono w psychiatrii.
Do metod ipiączkowych zaliczamy też leczenie śpiączkami atropinowymi, ktćrewprowadzili psychiatrzy amerykańscy Forrer i inni w 1949 r.
Pierwsze gruby przy użyciu zmodyfikowanej techniki leczenia przeprowadzono w Europie w 1959 r., a ściśle w gdańskiej klinice.
W ciągu ponad 30 lat śpiączki atropinowe stosowano.
z powodzeniem w Polsce i innych krajach (Czechy, Węgry, Rosja, kraje skandynawskie) .
Aktualnie metoda ta wyszła z użycia ze względu na rozwój nowoczesnej psychofarmakuterapi i.
Mniej więcej równolegle z insulinoterapią weszły do psychiatrii metody leczenia drgawkowego.
Przetrwały zresztą do dzisiaj.
Węgierski psychiatra Meduna po niezbyt udanych próbach z w strząsam i kamforowymi, wprowadził w 1936 r.leczenie wstrząsami kardiazol owymi (penreuazolowymi) .
Cerletti i Bini we Włoszech są natomiast twórcami elektrowstrząsów (niekiedy używa się terminu drgawki elektryczne) , które zastosowali w 1938 r.
Szczegulny rodzą leczenia biologicznego stanowi psychochirurgia.
Pod tym pojęciem rozumiemy zabiegi neurochirurgiczne ze wskazań psychiatrycznych.
Za twórcę psychochirurgii uważamy portugalskiego psychiatrę 1.
Moniza (l 936) .
Amerykanie Freeman i Waus zastosowali praktycznie ideę Moniza dokonując zabiegu na płatach czołowych, tzw.leukotomię lub lobnomię przedczułcwą.
Ze względu na ujemne następstwa psychopatologiczne, psychochirurgia w takim ujęciu zestala zarzucona.
Szczytowym osiągnięciem aktywnych metod leczenia w psychiatrii jest psychofarmakoterapia, której rozwal datuje się od lat pięćdziesiątych, tj.od chwili zsyntetyzowania chlorpromazyny w 1950 r.
Ściśle biorąc wcześniej, bo w 1948 r.
Weber wprowadził do leczenia psychoz rezerpinę (napar z liści rauwolfistosowam był od wieków w medycynie indyjskiej w leczeniu zaburzeń psychicznych) .
Alkaloidy rauwolfii nie mają już dzisiaj zastosowania w psychiatrii ze względu na ryzyko zbyt wielu powikłań.
Wprowadzenie neuroleptyków (leków przeciwpsychotyczngych) , a później lekćwprzeciwlepresyjnych, zmieniło nie tylko oblicze instytucji psychiatrycznych, ale otworzyło nowe możliwości badawcze nad patogenezą zaburzeń psychicznych.
Dale asumpt do badań doświadczalnych.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- somatoterapoa