Bezsennością nazywamy subiektywną dolegliwość polegającą na zbyt krótkim lub nie pokrzepiającym śnie.
Bezsenność występuje pod pustacią trudności w zasypianiu (np.w zaburzeniach lękowych) oraz pod postacią trudności w utrzymaniu snu i zbyt wczesnym budzeniu się (np.w epizodzie depresji) .
W zależności od czasu trwania objawów rozróżnia się bezsenność przygodną (trwającą przez kilka dni) , krótkotrwałą (do 3 tygodni) oraz p r ze w I e kł ą (powyżej miesiąca) .
Warunkiem rozpoznania bezsenności są objawy w ciągu dnia: w bezsenności przygodnej i krótkotrwałej-senność i zmęczenie, w bezsenności przewlekłej-gorsze wykonanie zadań i obniżenie nastroju.
Wybrane postacie bezsenności przedstawiono w tabeli 4 Leczenie bezsenności zależy od jej przyczyn (tabela 5) .
Postępowanie farmakologiczne polega na podawaniu agonistuw receptora benzodiazepinowego.
Różnice między pochodnymi benzodiazepiny są prawdopodobnie tylko ilościowe, wyboru określonego leku dokonuje się więc w zależności od jego farmakokinetyki (tabela ó) .
Przyjmowanie leków nasennych w odstępach czasu krótszych niż czterokrotny okres jego biologicznego póhrwania prowadzi do kumulacji.
Tabela 4.
Charakterystyka wybranych postaci bezsenności.
Podajemy po a) rozpoznanie, po b) charakterystyka.
a) Bezsenność przygodna.
b) spowodowana pracą zmianową, zmianą strefy czasu lub nagłym stresem (np.podczas oczekiwania na zabieg operacyjny).
a) Bezsenność krótkotrwała.
b) w nagłej chorobie somatycznej lub w żałobie.
Bezsenność przewlekła:
a) bezsenność psychofizjologiczna.
b) wskutek uprzednich skojarzeń czynności związane z udawaniem się na spoczynek powodują wzbudzenie; chory łatwo zasypia poza własną sypialnią, np.w hotelu.
a) bezsenność idiopatyczna.
b) od dzieciństwa, spowodowana uszkodzeniem struktur odpowiedzialnych za sen i czuwanie, skuteczność leków nasennych jest zmniejszona.
a) bezdechy podczas snu.
b) przerwy w oddychaniu prowadzą do hipoksji i wybudzeń lub spłycenia snu.
a) okresowe ruchy kończyn lub zespół niespokojnych nóg.
b) sen jest przerywany przez powtarzające się stereotypowe zrywania mięśniowe w kończynach lub dyzestezje w kończynach dolnych.
a) wpływ substancji o działaniu ośrodkowym.
b) bezsenność wynika z przewlekłego używania, tolerancji lub odstawienia środków psychostymulujących, nasennych i alkoholu.
a) zespół opóźnionej fazy snu.
b) utrwalona niezdolność do zasypiania i wstawania o pożądanej porze: chory zasypia u 3:00-6:00 rano.
a) zaburzenia psychiczne (zaburzenia afektywne, zaburzenia lękowe, zaburzenia osobowości).
b) bezsenność wynika ze wzbudzenia emocjonalnego zaburzeń przekażnictwa synaptycznego, zaburzeń rytmów biologicznych; nasilenie bezsenności jest proporcjonalne do nasilenia innych objawów.
a) schorzenia somatyczne.
b) zaburzenia snu są przejawem lub następstwem chorób układu nerwowego oraz innych schorzeń somatycznych.
a) nocny niepokój w zespołach otępiennych (sundowmng, czyli objawy pojawiające się po zachodzie słońca).
b) odwrćcenie rytmu snu i czuwania z dezorientacją, niepokojem, lękiem, czasem z agresją w godzinach nocnych, czynnikiem wyzwalającym są schorzenia somatyczne, nagła zmiana otoczenia (hospitalizacja), żałoba, deprywacja społeczna i sensoryczna.
Środki nasenne powodują następujące objawy niepożądane: 1) nadmierna senność następnego dnia, wskutek zbyt dużej dawki, długiego okresu po (trwania lub interakcji z innymi lekami: 2) zaburzenia pamięci deklaratywnej, zwłaszcza pu preparatach o krótkim okresie po (trwania: 3) bezsenność z odbicia, czyli lęk i bezsenność po ustąpieniu działania środka OdSTOCZO.
Zapobieganie tolerancji i uzależnieniu polega na podawaniu leków nasennych tylko co trzeci dzień, w jak najmniejszej dawce i przez jak najkrótszy okres.
Tabela 5.