W międzynarodowej klasyfikacji ICD-10 nie występuje odrębny ruzdzid poświęcony, chorobom i zaburzeniom psychosomatycznym”.
Związek czynników psychologicznych z niektćrymi objawami i chorobami somatycznymi można odnaleźć w dwóch rozdziałach: .
Zaburzeniach nerwicowych, związanych ze stresem i pod postacią somatyczną” (840-148) oraz w.
Zespołach behawioralnychzwiązanych z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi” (F 5 O-F 59) , a w szczególności w.
Czynnikach psychologicznych i behawioralnychzwiązanych z zaburzeniami lub chorobami klasyfikowanymi w innych rozdziałach”.
Pierwszy rozdział, dotyczący zaburzeń nerwicowych, omówił prof.
Leder.
Drugi rozdział obejmuje kilka grup zaburzeń: zaburzenia odżywiania się, nieorganiczne zaburzenia snu, dysfunkcję seksualną nie spowodowaną zaburzeniem organicznym ani chorobą somatyczną, zaburzenia psychiczne związane z połogiem, nie sklasyfikowane gdzie indziej, wspomniane czynniki psychologiczne i behawioralne związane z zaburzeniami lub chorobami klasyfikowanymi w innych rozdziałach, nadużywanie substancji nie powodujących uzależnienia i nie określone zespoły behawwralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi oraz czynnikami fizycznymi.
Termin, zaburzenia psychosomatyczne”nie został z międzynarodowej klasyfikacji ICD-10 całkowicie wyeliminowany i występuje w wielu miejscach, chociaż jedynie w podtytułach.
Stanowisko ekspertów Światowej Organizacji Zdrowia (twórców ICD-10) nie sprowadza się tylko do spraw nazewnictwa.
Trzeba pamiętać, że tzw.medycyna psychosomatyczna, kierunek wyroslgy z psychoanalizy, nie tylko miała, ale ciągle jeszcze ma na świecie gorących zwolenników i propagatorów.
Istnieją naukowe towarzystwa psychosomatyczne, czasopisma psychosomatyczne, katedry psychosomatyki w uczelniach medycznych itd.
Jak jednak wynika z konstrukcji międzynarodowej klasyfikacji ICD-10, zwyciężył głos umiarkowania i rozsądku w podejściu do rej trudnej dziedziny.
Z punktu widzenia dydaktycznego rozbicie grupy objawów i zaburzeń psychosomatycznych (mających wszak wspólną patogenezę) nic wydaje się jednak trafne.
Czego dotyczy spór na temat problemu zaburzeń psychcszrnatycznych*Termin “zaburzenia psychosomatyczne”zzstał ogloszzny na początku XIX stulecia, ale zainteresowanie problemami medycyny psychosomatycznej zaczęło narastać dopiero w pierwszych latach obecnego wieku pod wpływem poglądów.
psychoanalitykuw z Zygmuntem Freudem na czele.
W rozwoju tej dziedziny wyodrębnia się zwykle dwa okresy.
Pierwszy, trwający około 30 lat, nazywany okresem psychodynamicznym, zdominowali zwolennicy psychoanalizy.
Jego głównymi przedstawicielami byli Franz Jexander i Flanders Dunbar.
Drugi okres, trwający właściwie po dzień dzisiejszy, bywa określany psychofizjulogicznymi podobnie jak pierwszy, zapoczątkowany został również w Stanach Zjednoczonych.
Chociaż poglądy na istotę zaburzeń psychosomatycznych ewoluowały, niektóre koncepcje wywarły silny wpływ na sposób myślenia lekarzy, którzy nauczyli się doceniać rolę czynnika psychologicznego w etiopatogenezie wielu chorób somatycznych.
Alexander, uważany za klasyka psychosomatyki, do chorób psychosomatycznych zaliczył 7 jednostek chorobowych: nadciśnienie samoistne, dychawicę oskrzelową, zapalenie wrzodziejące jelit, wagowe zapalenie skóry, chorobę wrzodową, nadczynność tarczycy i gościec pierwotnie przewlekły.
Dużą zasługą P.
Dunbar było wprowadzenie hipotetycznej klasyfikacji typów osobowości usposabiających lu zachorzwania na określoną chorobę psychosomatyczną.
Drugi kierunek badawczy, zapoczątkowany na początku lat sześćdziesiątych przez Waliła i jego współpracowników z Garneli University w Stanach Zjednoczonych, wiązał się ściśle z badaniami nad stresem i jego wpływem na powstawanie chorób.
Zwolennicy tego kierunku, utożsamianego z drugim zkresemrozwoju psychosomatyki, wprowadzili do badań rygory eksperymentu naukowego z zakresu psychofizjologii i zastosowali metody epidemiologiczne nad rolą czynników psychologicznych i socjologicznych w zachorowalności.
Badania nad stresem, zapoczątkowane przez Hansa Selye go, wykazały, że długotrwale działanie stresu wywołuje zbiór nieswoistych reakcji zrganizmu, ktćremu nadane nazwę uogólnionego zespołu przystosowania (generał adaptation syndrome-GAŚ) .
Nadmierne wydzielanie kortyzolu prowadzi do zakłóceń osi podwzgórzowo-przysadkowa-nadnerczowej, a te z kolei powodują uszkodzenia różnych narządów.
Zmiany czynnościowe związane z działaniem stresu obejmują wszystkie mechanizmy neurofizjologiczne i naruszają homeostazę.
Zwiększa to podatność organizmu na rożne infekcje i inne choroby.
Klasyczna definicja choroby psychosomatycznej określała tym terminem taką chorobę somatyczną, w której estry lub przewlekły uraz psychiczny był jedyną podstawową lub znaczącą przyczyną jej wystąpienia lub zaostrzenia.
Wedle koncepcji psycholizjolzgicznych termin “uraz psychiczny”należy zastąpić pojęciem stresu.
Pojęcie, urazu psychicznego”jest zresztą zbyt szerokie, żeby nie powiedzieć ogólnikowe, i we współczesnej psychiatrii nie odgrywa już większej roli.
Ażeby skończyć z rozważaniami terminologicznymi w psychosomatyce, trzeba wyjaśnić, że termin, psychosomatyczny”bywał używany w dwojakim znaczeniu.
Albo odnosił się on do koncepcji choroby, czyli ogólnego kierunku teoretycznego, zwanego medycyną psychosomatyczną, podkreślającego znaczenie czynników psychicznych (psychologicznych) w powstawaniu wszelkich chorób, albo terminem tym określało się konkretną grupę chorób, w etiopatogenezie których dowiedziono znaczącej roli czynnika psychologicznego (głównie emocjonalnegokw takim przypadku muwiło się o chorobach psychosomatycznych w węższym ZDdCZCOlU.
Lista, chzrób psychosomatycznych”od czasów Franza Alexandra stale się wydłużała, co cieszyło zwolenników, a irytowało przeciwnikćw wyodrębniania takiej kategzrii chorób.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- rola czynnikow psychicznych w powstawaniu chorób somatycznych
- rola psychologa w chorobach somatycznych
- czynniki sytuacyjne w chorobach psychosomstycznych
- istota chorób psychosomatycznych
- rola czynników sytuacyjnych w powstawaniu chorób somatycznych