Nikotyna została uznana za środek psychoaktywny.
Straty zdrowotne w skali całej populacji przewyższają straty związane ze wszystkimi innymi środkami.
W odróżnieniu od innych środków nikotyna nie powoduje zmian zachowania ani też nic zaburza funkcjonowania.
Dla inicjacji palenia zasadnicze znaczenie ma odwzorowywanie zachowań(np.palenie rodziców, wpływ grupy rówieśniczej).
Uzależnienie pojawia się dość szybko.
Zespuł abstynencyjny utrzymuje się przez wiele tygadni.
W początkowej fazie pojawia się drażliwość, niepokój, zaburzenia koncentracji uwagi spowolnienie akcji serca i wzmożenie łaknienia, a w konsekwencji przyrost masy ciała, bule głowy.
Przez wiele miesięcy utrzymują się uporczywe myśli o powrocie do nałogu.
Istnieje wiele technik, które mają ułatwić przejście przez abstynencję:terapie awersyjne, akupunktura, stosowanie gumy do żucia z zawartością nikotyny, plastry z nikotyną, a także psychzterapia grupowa.
Decydujące znaczenie ma jednak siła własnej motywacji.