Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zagadnienia nazewnictwa.
Zadaniem każdej klasyfikacji jest uporządkowanie i usystematyzowanie przedmiotów (danych, faktów, zjawisk) według z góry ustalonych kryteriów.
Im kryteria są bardziej jednoznaczne, precyzyjne i logiczne, tym bardziej klasyfikacja staje się czytelna i przejrzysta.
Ustalanie kryteriów podziału jest zadaniem trudnym i odpowiedzialnym.
Od nich bowiem zależy powodzenie każdej klasyfikacji.
Gdy dwa przedmioty (lub więcej) można odróżnić na podstawie jednej cechy różnicującej, to taki podział nie sprawia trudności.
Przykładem może być podział ludzi wg koletu skóry, chociaż nie jest to, jak wiemy, jedyna cecha różnicująca rasy.
Stopień trudności zwiększa się, gdy w układzie klasyfikacyjnym chcemy lub musimy uwzględnić więcej niż jedną cechę.
Podział oparty na wielu cechach jest jednak pewniejszy i doskonalszy, zwłaszcza wówczas, gdy kryteria podziału są łatwe do sprawdzenia i powtórzenia.
Warunkiem takiego podziału musi być występowanie wszystkich ustalonych cech w klasyfikowanych przedmiotach.
Historia nauk przyrodniczych (do których zaliczamy medycynę, a w niej psychiatrię) dowodzi, że człowiek od zarania dziejów starał się zjawiska przyrodnicze klasyfikować.
Przykładem może być typologia ludzka np.
Hipokratesa na choleryków, sangwiników, Oegmwyków i melancholików.
Również zaburzenia psychiczne próbowano w różny sposób klasyfikować.
Do jednej z pierwszych klasyfikacji należał podział francuskiego psychiatry Filipa Pmela, żyjącego na przełomie XVIII i XIX wieku, wielkiego reformatora opieki nad psychicznie chorymi, który przeszedł do histzrii uwalniając psychicznie chzrych z kajdan i lańcuchuw w czasie Wielkiej Rewolucji Francuskiej.
Klasyfikacja Pinela, której szczegóły pominę, opierała się na kryterium objawowym (symptomatologicznym) , uwzględniającym takie pojęcia, jak myślenie, sądzenie i wola.
Podział ten był udaną, jak na ówczesne warunki, próbą klasyfikacji zaburzeń psychicznych na podstawie wiedzy psychologicznej i danych klinicznych.
Inny francuski psychiatra, lsąuirol, kontynuował myśl poprzednika, ruzpoznując zaburzenia psychiczne na poziomie poszczególnych objawów.
Tu on wprowadził pojęcie monomanii jednoobjawowych zaburzeń psychicznych) , które-ku utrapieniu psychiatrów sądowych-pokutuje do dzisiaj wśrud niektórych prawników i laików.
Przykładami są: kleprzmania (chorobliwa, popędowa skłonność do kradzieży) , poriomania albo dromomania (patologicznie wybujały popęd wędrowniczy) , piromania (chorobliwe zamiłowanie do podpalania lub uczestniczenia w pożarach) itd.
Współczesna psychiatria odrzuca pogląd o istnieniu monosymptomatycznych chorób psychicznych.
W XIX wieku, w związku z szybkim rozwojem nauk podstawowych (zwłaszcza anatomii i fizjologii układu nerwowego) i medycyny somatycznej, podjęto próby, niektóre udane, tworzenia jednostek chorobowych w psychiatrii na wzór chorób cielesnych.
Przykładem może być wyodrębnienie przez Beyle’a porażenia postępującego jako psychiatrycznej jednostki nozokgicznej-powiązał on typowy obraz kliniczny tj postaci kiły z odpowiednimi zmianami pawmor (alogicznymi.
Rozwój nowoczesnej klasyfikacji, w powiązaniu ze stroną kliniczna-opisową zaburzeń psychicznych, zawdzięcza psychiatria przede wszystkim niemieckiemu klinicyście E.
Kraepelinowi (1855-l 926) .
Autor ten w kolejnych wydaniach znakomitego podręcznika stopniowo rozszerzał i ujednolicad swoje poglądy, określając cechy jednostki chorobowej (nozologicznej) w psychiatrii.
Sprecyzował przede wszystkim kryterium podziału zaburzeń psychicznych, które sprowadzało się głównie (choć nie tylko) dz ich przebiegu.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- kryteria zaburzen i chorob psychicznych
- psychologia kliniczna jednostki chorobowe