Poniższe uwagi nie są przeglądem różnych strategii w zakresie postępowania diagnostycznego.
Wypełnienie tego zdania wymagałoby obszernego rozdziału.
Ograniczono się zatem do krótkiej wzmianki na temat koncepcji, nazwanej również teorią, etioepigenezy.
Teoria ta, opracowana i wprowadzona do nauki przez T.
Bilikiewicza, stanowi trwały dorobek psychiatrii polskiej.
Ustalenie rozpoznania w myśl założeń etioepigenezy jest przydatne i owocne nie tylko dla psychiatrów, ale pozostaje bliskie sposobowi myślenia diagnostycznego wielu doświadczonych klinicystów uprawiających medycynę, somatyczną.
Jest to kolejna przyczyna, dla której uzupełniono ten rozdział krótką charakterystyką rozpoznania etioepigenetycznego.
Teoria etioepigenezy, której założenia stały się podstawą nozografii etioepigenetycznej, ma już dość długą historię.
Zamieszczone poniżej wyjaśnienia przeznaczone dla studentów-w przyszłości lekarzy różnych specjalności, są oparte głównie na VII wydaniu dzieła T.
Bilikiewicza: Psycamria i/juczna.
Zgodnie z podstawowym założeniem, należy dążyć do uwzględnienia nie tylko utrzymującego się w danym momencie procesu chorobowego-np.zespołu depresyjnego, zespołu paranoidalnego, któregoś z zespołuw zaburzeń świadomości bądź innego jeszcze stanu psychopatologicznego-ale także podłuża, na którym ten zespół się rozwinął.
Tak więc, stwierdzając np.zespół paranoidalny, psychiatra zadaje sobie pytanie, czy jest to zespół psychotyczny, który powstał na podłożu przewlekłej schizofrenii lub też rozwinął się w przebiegu choroby afektywnej, czy też u podłoża obserwowanych zaburzeń psychicznych leżą np.somatyczne zmiany inwolucyjne.
Takie postępowanie jest słuszne, choć nadal niewystarczające.
Słuszne, gdyż uwzględnia dwa okresy (lub inaczej-warstwy) etioepigenetyczne, tj.okres drugi zmian mwmcznyc\tmorbi, processus et defectus psychoorganici) i okres trzeci nawarstwień czynnościowych Gmdrzmmw ńmctznalia) .
W celu uproszczenia przykładu ograniczymy się tylko do uwzględnienia zespołu paranoidalna-depresyjnego, jako względnie częstego, oraz do pytania o jego podłoże.
Tym podłożem, będącym drugą warstwą, mogą być hipotetyczne zmiany organiczne właściwe dla schizofrenii przewlekłej Oj, , prawdziwej’) lub zmiany endogenne, stanowiące przypuszczalne podłoże choroby afektywnej (sabsmuum endogener cyclqphremwe) , a także inne czynniki tworzące warstwę drugą, np.różne choroby somatyczne i zatrucia.
Warstwa trzecia, we wszystkich rozpatrywanych przypadkach, to czynnościowy zespół paranoidalna-depresyjny, który nawarstwił się na zasadniczo organiczne”podłużę.
Jak łatwo się domyślić, nozogralia etioepigenetyczna kieruje uwagę również na warstwę pierwszą, tj.dziedziczna-konstytucjonalną.
Jej szerokie uwzględnienie jest wyrazem przywiązywania należytej wagi nLm, do właściwości osobowości człowieka zarówno wuwczas, gdy jest to osobowość prawidłowo ukształtowana, ale o określonym profilu, jak i wykazująca zaburzenia różnego typu i głębokości.
Nie jest przecież sprawą obojętną dla ścisłości ustalenia rozpoznania i oceny rokowania, czy zachorował człowiek o osobowości skrajnie niedojrzałej, np.o cechach histeroidii, czy reż o osobowości zwartej i odpornej.
Zgodnie z powyższym, w nozogrwii etioepigenetycznej wyróżnia się w sposób oryginalny trzy warstwy (okresy) i przywiązuje istotną wagę do nawarstwiania się zespołów czynnościowych na podłoże organiczne.
W myśl przedstawionych poglądów należy dążyć do ustalenia trzypiętrowego (mjwarstwowego i miastowego) rozpoznania, co umożliwia, ujęcie całości strukturalnej choroby psychicznej w jej dziejowym rozwoju dynamicznym” (T. Bilikiewicz, l 988) .
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- nawarstwienie czynnosciowe
- teoria etioepigenezy
- nawarstwienia czynnosciowe
- podłoże zespołu paranoidalnego