Nie stwierdza się wzmożonego napięcia mięśniowego, a negatywizm przybiera inną postać.
Jest to negatywizm bierny, chory nie spełnia kierowanych do niego poleceń i przeciwstawia się zmianie położenia ciała.
Przy próbie przeprowadzenia z miejsca na miejsce chory stawia opór, nieraz silny, lub osuwa się bezwładnie.
Osłupienie katatoniczne często ustępuje z godziny na godzinę.
W części przypadków następuje nagłe rozhamowanie w postaci gwałtownego zrywu ruchowego, który wyraża się bezładną ucieczką z oznakami strachu, czynami agresywnymi, wybuchem gniewu, próbą wyskoczenia przez okno itp.
Czasem epizody podniecenia przerywają jedynie na krótko stan osłupienia.
Osłupienie, aczkolwiek najbardziej charakterystyczne dla schizofrenii katatonicznej, występuje również w chorobie afektywnej, w porażeniu postępującym, czasem w psychozach wywołanych czynnikami infekcyjnymi, mtoksykacyjnymilub jako osłupienie psychogenne.
Podając powyżej fragmentaryczną charakterystykę zespołu depresyjnego oraz osłupienia, zwrócono uwagę prawie wyłącznie na zaburzenia ruchu i to przede wszystkim o typie spowolnienia lub zahamowania.
Zaburzenia ruchu (wyjąwszy różne formy pobudzenia uwzględnione poniżej) występują w przypadkach niezbyt głębokiego osłupienia, ale również poza tym stanem i bez związku z nim.
Do objawów spostrzeganych zaliczamy m.in.: stereotypie ruchowe, echopraksję i echomimię.
Należy też wymienić zmanierowanie ruchowe oraz natręctwa ruchowe.
Stereotypie ruchowe polegają na wielokrotnym, monotonnym wykonywaniu prostych, stale takich samych czynności ruchowych, jak kołysanie się, wysuwanie i chowanie języka, postukiwanie palcami po stole itp.
Jeżeli chory naśladuje czyjeś ruchy, zwłaszcza w sposób jakby zautomatyzowany i po wiele razy, to zachowanie takie nazywamy echopraksj ą.
Naśladowanie mimiki nosi nazwę ecAomimW.
Wymienione objawy (a również echolalia, tj.powtarzanie słów i zdań wypowiadanych przez inne osoby) występują najczęściej w schizofrenii katatonicznej i to zarówno w trakcie utrzymywania się płytkiego stuporu, jak również w hiperkinetycznej postaci tej psychozy, w okresach mniejszego niepokoju ruchowego.
Zmanierowanie ruchowe, typowe dla schizofrenii, polega na wykonywaniu dziwacznych czynności ruchowych.
Na przykład chory przed podaniem ręki zatacza nią szeroki łuk, chodząc wykonuje osobliwe wspóhuchy i też przybiera postawę wyrażającą ni to głęboki namysł, ni dziwaczną tajemniczość lub np.wyniosłość i lekceważenie. Natręctwa ruchowe omówiono na str. 68.