Przerzutność uwagi, jako objaw zmian chorobowych, tj.nadmierna lub patologiczna, nie polega na szybkim i zręcznym przechodzeniu od jednego tematu do drugiego, gdy padają raz pu raz trudne pytania, które trzeba w lot chwytać i udzielać trafnych odpowiedzi, ale na przenoszeniu uwagi na różne przedmioty w sposób bezcelowy, bezproduktywny, nie posuwający działania naprzód.
Człowiek nie może uwagi na niczym dłużej zatrzymać.
Tak rozumiana przerzutność, która jest zarazem przejawem zmniejszenia trwałości uwagi (jak w stanie maniakalnym) , jest w pełnym tego słowa znaczeniu zaburzeniem, objawem psychopatologicznym.
Dlatego też samo słowo “przerzutność” jest dwuznaczne: występuje w znaczeniu cechy pozytywnej lub przerzutności nadmiernej, tj.chorobliwej.
Różnica polega głównie na tym, że człowiek zdrowy przenosi uwagę zgodnie z działaniem (w sposób kierowany) , a chory nie panuje nad przebiegiem swoich procesów psychicznych, nie jest w stanie zwolnić szybkiego biegu myśli, które cisną się nieustannie, a ich treść coraz to się zmienia.
Zaburzenia uwagi, niejako przeciwstawne do opisanych powyżej, polegają na tym, że chory nie może oderwać się od jednego tematu.
Trwa przy nim długo choć okoliczności się zmieniają-mowa jest o czymś innym lub pojawiają się nowe pytania, chory ciągle jeszcze jest myślami przy temacie poruszonym poprzednio.
Przyczyną tego rodzaju zaburzeń, tj.trudności przenoszenia uwagi z jednego przedmiotu na drugi, są często zmiany organiczne przejawiające się klinicznie otępieniem, a więc ogólnym obniżeniem sprawności intelektualnej.
Zbliżone zaburzenia mogą wiązać się z czynnikami emocjonalnymi.
Występuje to np.w charakteropatii padaczkowej, której typową cechą jest, lepkość emocjonalna”, tj.długie utrzymywanie się raz powstałego stanu emocjonalnego: wtedy również i myśli uporczywie trwają przy jednym przedmiocie lub wydarzeniu.
Od tego rodzaju zaburzeń uwagi należy odróżnić z pozoru tylko podobną właściwość, nie będącą patologią, jaką jest długie skupienie uwagi na jednym przedmiocie, co charakteryzuje ludzi pochłoniętych problemem wzbudzającym w nich głębokie zainteresowanie.
Z tym zagadnieniem wiąże się określenie roztargnienia.
Słowo to, używane głównie w języku potocznym, znowu występuje w dwóch znaczeniach.
W sensie nadmiernej przerzutności i zarazem braku zdolności skupienia się nad czymś dłużej, co charakteryzuje mJn, ludzi niedorozwiniętych umysłowo, oraz w sensie niezwracania uwagi na sprawy uboczne.
To niezwracanie uwagi na sprawy uboczne jest następstwem zaprzątnięcia czymś szczególnie ważnym, jak to zwłaszcza ma miejsce u osćb, których działanie i zainteresowania ukierunkowuje idea nadwartoiciowa.
Znamy też ludzi, ktćrzy są zwykle zujęci jakimś nurtującym ich zagadnieniem i choć nabierają nawyku uprzejmego potakiwania na słowa rozmówcy, treść tych słów często uchodzi ich uwagi.
Głębokie zaburzenia uwagi
występują-oprócz wymienionego poprzednio niedorozwoju, zespołu maniakalnego, n (piennego i innych zespołów psychopatalugicznych-w przypadku ilościowych i jakościowych zaburzeń świadomości, przejawiając się zwłaszcza upośledzeniem trwałości i przerzutności uwagi oraz zwężeniem jej zakresu.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- przerzutność uwagi