Pamięć polega na utrwalaniu (zapamiętywaniu) , przechowywaniu, rozpoznawaniu*i odtwarzaniu (przypominaniu) treści doznanych uprzednio spostrzeżeń, myśli, emocji oraz dokonanych czynności ruchowych.
Pamięć umożliwia jednostce zdobycie doświadczenia i wykorzystanie go w działaniu.
Z tych względów pamięć odgrywa główną rolę w procesie dostosowania jednostki do otoczenia: jej zachowanie zależy w znacznej mierze od tego, czy i na ile wpływy środowiska oraz wyniki własnej aktywności zostają utrwalone, a następnie odtworzone.
Wyróżnia się p ami ęć ś w i eż ą (dynamiczną, przemijającą) , której podłożem jest-jak się przyjmuje-uczynnienie zamkniętych, samo wzbudzających się obwodów neuronów korowa-wzgurzowych (J. Konorski, l 969) , oraz pamięć trwaj ą, tj.statyczną.
Rozległy dział, jaki stanowi psychologia pamięci, zostanie z konieczności pominięty.
Poniżej omówiono zaburzenia pamięci, ograniczając ren przegląd do objawów podstawowych.
Nadczynność pamięci (hvzerwnewu) , tj.zdolność szybkiego zapamiętywania obszernego materiału oraz odtwarzania zapamiętanych treści w sposób dokładny i szybki, odgrywa niewielką rolę w psychopatologii.
Nadczynność pamięci może występować razem z wysoką ogólną sprawnością intelektualną, ale bynajmniej nie.
8 Słowo, rozpoznanie”, w podanym określeniu pamięci, wymaga pewnych wyjaśnień.
Otóż w odniesieniu do pamięci oznacza ono poczucie znajomości (lub, znaności’) i jest formą przypominania.
Na przykład osoba badana, której pokazano 20 fotografii, odtworzyła z pamięci część, nie mogąc przypomnieć sobie pzzostałych.
Widząc jednak ponownie kilka z nich, umieszczonych pomiędzy zdjęciami nie eksponowanymi, nieraz trafnie rozpoznaje zdjęcia, które widziała: , teraz sobie przypominam, że to zdjęcie widziałam poprzednio” zawsze tak się dzieje.
Otóż hipermnezja dotyczy czasem osób niedorozwiniętych umysłowo, które wykazują np.jednostronne uzdolnienie wykonywania w pamięci wielocyfrowych działań rachunkowych i zapamiętywania długich szeregów cyfr.
Nadczynność pamięci uwarunkowana zmianami chorobowymi zaznacza się w stanach hipomaniakalnych, w których zwłaszcza gotowość pamięci bywa podwyższona, tj.zdolność szybkiego odtwarzania zapamiętanego materiału.
Wzruszenie również może spowodować odżycie w pamięci zdarzeń dawnych, z odległej przeszłości, ukazujących się z dość znaczną wyrazistością.
Zdaje się to dotyczyć zwłaszcza takich wydarzeń, jak pierwsza większa podróż dziecka, jego imieniny, niezwykłe przedstawienie w teatrze, tj.takich, które spowodowały kiedyś silną reakcję emocjonalną.
Wywołanie podobnych wspomnień, nie tylko z dzieciństwa, ale-ogólnie rzecz biorąc-przypomnienie zapomnianych treści, staje się czasem możliwe w hipnozie, jeżeli oczywiście niepamięć nie jest wywołana zmianami organicznymi.
Niedoczynność pamięci (ivpcmwzra) może być psychogenna i czynnościowa lub spowodowana organicznym uszkodzeniem mózgu.
Zaburzenia pamięci czynnościowe to mań, upośledzenie zapamiętywania na skutek rozproszenia uwagi wywołanego stanem wzruszenia.
Podobny bywa wpływ emocji na przypominanie.
Nieznaczne napięcie emocjonalne działa tu zwykle aktywująca, jednak silne emocje, zwłaszcza przy małej odporności na sytuacje stresowe, powodują przejściowe zahamowanie zdolności przypominania.