Chory nie zawsze jest więc odgrodzony, murem autyzmu”, lecz niekiedy w sposób wybiórczy zachowuje zdolność do syntonii, tj.do, współbrzmienia”z innymi.
Dlatego, jak sądzę, opis nasz będzie bliższy rzeczywistości klinicznej, gdy w stosunku do licznych chorych na schizofrenię posłużymy się nie słowem autyzm, lecz określeniem proporcj a sy nt o n i c z n o-a u ty s ty c z n a (pmpzmc wymowo-mmmcm.
Wspomniana powyżej wybiórczość patologii nie dotyczy bynajmniej tylko autyzmu, lecz jest właściwością wręcz znamienną dla schizofrenii i dotyczy różnych przejawów życia chorego, m 3 n.jego życia uczuciowego i aktywności, co starałem się uzasadnić w innym miejscu.
Myślenie magiczne, często występujące w schizofrenii, polega na niedostatecznym odróżnianiu znaku (słowa, symbolu) od tego, co on reprezentuje oraz na łączeniu nieracjonalnymi związkami pewnych wydarzeń.
W przekonaniu chorego można np.słowem, gestem czy spojrzeniem wpływać na bieg zdarzeń, powstrzymać je, zmieniać, nadać im inny sens.
Myślenie magiczne łączy się zwykle z myśleniem symbolicznym, wyrażającym się przypisywaniem pewnym przedmiotom, znakom lub formom działania szczególnego znaczenia.
Na przykład chory pozostaje w przekonaniu, że podobny kolor ubrania odwiedzających go osób świadczy o tym, że są one związane wspólną tajemnicą.
Z wielu innych zaburzeń myślenia, również charakterystycznych dla schizofrenii, należy wymienić ambiwalencję intelektualną, opisaną przez E.
Bleulera.
Ta, dwuwartościowość myślenia”, nazywana też podwójną orientacją, została określona przez K.
Spetta trafnym terminem ambisentencji.
Ambisentencja, inaczej wspó (występowanie sądów sprzecznych (lub sądów względem siebie przeciwstawnych) , polega na tym, że chory wypowiada zdania sprzeczne, ale z jego innych wypowiedzi wynika, że oba re zdania uważa za prawdziwe.
Chora np.wypowiada urojenia prześladowcze i obawia się, że jej mąż, działając w zmowie z kolegami, nastaje na jej życie, a zarazem opowiada, jak odbył się jego pogrzeb.
Ambiwalencja, a również myślenie magiczne, jest wyrazem myślenia paralogicznego, tj.niezgodnego z zasadami logiki, a zwłaszcza z takimi operacjami, jak abstrahowanie, uogćlnianie i wnioskowanie.
Innym przykładem myślenia paralogicznego jest przyjmowanie pojęć zbliżonych za identyczne lub traktowanie cechy indywidualnej desygnatu nazwy jako właściwości nadrzędnej, co ujawnia się m in.w przebiegu klasyfikowania.
Na przykład chory, dzieląc na grupy rysunki ocznych przedmiotów, łączy w jedną grupę kaczeniec i statek.
W myśl wyjaśnień chorego trzeba je położyć razem, średnica bowiem masztu statku równa się średnicy łodygi kaczeńcu (8. W. Zeigarnik, l 969) .
Spotykamy się również, rozpatrując zaburzenia myślenia w schizofrenii, z tworzeniem nowych, dziwacznych słów (neologizmów) , np.
Teoperson, plombażatomowy (w znaczeniu bomby podłożonej pod dom) , wrażeniowanie i inne.
Depersonalizacja polega na poczuciu zmiany swojej osobowości, swego, ja”.
Na przykład chory czuje się owładnięty obcą silą, która pozbawiła go myśli własnych, narzucając mu obce i kierując jego działaniem, tak jak w ma miejsce w zespole Kandinskiego i Clerambaulta.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- przykład Ambisentencji