Historia psychiatrii-to nie tylko dzieje procesu stawania się psychiatrii jedną z dyscyplin medycyny, to także dzieje przemian w stosunku społeczeństw do osób chorych psychicznie, czego wyrazem były nun, relacje pomiędzy pojęciem choroby i normy psychicznej w danej kulturze i epoce historycznej.
Psychiatria, jak żadna inna gałąź medycyny, znajdowała się na przestrzeni dziejów w dwojakim położeniu.
Z jednej strony wciąż podejmowano wysiłki zmierzające do osiągnięcia takiego stopnia obiektywności metod badawczych, który pozwoliłby na zaliczenie jej do nauk medycznych, co z reguły utożsamiane było z kierunkiem biologicznym.
Z drugiej zaś rozwój psychiatrii związany był z poszukiwaniem sposobów rozwiązywania problemów psychologicznych, prawnych i filozoficznych, pojawiających się w polu działań psychiatrycznych.
Proponowanym rozwiązaniom, wyprzedzającym niejednokrotnie rozwój takich dyscyplin jak psychologia i socjologia, często odbierano walor naukowości, co przyczyniało się, przy braku znaczącego postępu w badaniach biologicznych, do lokowania psychiatrii na obrzeżu medycyny.
W konsekwencji psychiatrię traktowano jako dyscyplinę, którą więcej podobieństw łączy z religią i polityką niż nauką.
Dodatkowo specyfika psychiatrii, niejako sarna z siebie, sprawiała, że psychiatria i psychiatrzy z jednej strony byli przedmiotem najwyższego uznania, z drugiej zaś najwyższej pogardy.
Źródło owej polaryzacji stanowisk społecznych stanowiła i stanowi rozbieżność oczekiwań kierowanych w stronę psychiatrii, która według jednych ma stać na straży interesów jednostki, zaś według innych-bronić interesów społeczeństwa.
Dla Europejczyka punktem odniesienia w badaniach nad historią psychiatrii są dzieje kultury i cywilizacji europejskiej.
Przy takim podejściu w historii psychiatrii możemy wyróżnić dwa zasadnicze okresy: okres przednaukowy (do XVIII wieku) i okres naukowy (od wieku XIX) .
Pierwszy etap okresu przednaukowego charakteryzował się tym, że zaburzenia psychiczne przedstawiane były w ramach dominującego wówczas animizmu oraz supranaturalizmu wyrażanego w języku mitów i legend.
Drugi etap to czas medycyny antycznej, uosobionej w postaciach HipokratesaGaleria, ‘elsusa, czas Platona i Arystotelesa, na który przypada początek poszukiwania przyczyn zaburzeń psychicznych nie tylko w woli opatrzności, ale także w czynnikach natury cielesnej.
To również czas prób organizowania pomocy dla chorych psychicznie.
Trzeci etap okresu przednaukowego stanowi średniowiecze, charakteryzujące się skrajnością poglądów i postaw.
Jedni oceniają średniowiecze poprzez pryzmat. inkwizycji, lochów, tortur, płonących stosów, czynienia nad chorymi egzorcyzmów.
Drudzy podkreślają panującą wówczas wiarę w moc słowa, rozwój medycyny klasztornej i uniwersyteckiej, szpitalnictwa kościelnego i świeckiego.
Dla nich średniowiecze to początek wschodnio chrześcijańskiej tradycji jurodiwych-szaleńeów bożych, która przyczyniła się do godnego traktowania chorych psychicznie, czy też działalność Św.
Jana Bożego, założyciela zakonu szpitalnego bonifratrów, który uprzednio sam doświadczył losu osoby chorej psychicznie.
Nie jest dziełem przypadku, że początki nowożytnej psychiatrii naukowej przypadają na koniec XVIII wieku.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- dzieje psychiatrii
- dzieje psychiatria psychiatria2010
- zarys historyczny psychologii i psychiatrii