1. Przykłady dojrzałych modeli, dobrze przystosowanych osobowości.
Współcześnie istnieje dziesiątki różnych modeli dojrzałej, zdrowej, dobrze przystosowanej osobowości. Większość z nich zgodna jest co do tego, że zdrowa osobowość oznacza :
– akceptowanie siebie takim, jakim się jest, godzenie się z własnymi brakami i ułomnościami, godzenie się z tym że nie jest się takim jak najbardziej prestiżowe postaci społeczeństwa, w którym się żyje,
– spontaniczność reagowania, poczucie humoru, “świeżość spojrzenia”,
– poczucie więzi i wspólnoty z ludźmi, zdolność do nawiązywania bliższych związków z ludźmi : przyjaźni, miłości,
– autonomia działania, zdolność oporu wobec niewłaściwych pod względem etycznym czy światopoglądowym nacisków innych ludzi, sytuacji życiowych,
– zdolność zaspakajania podstawowych potrzeb psychicznych bez poczucia winy, cieszenie się drobnymi radościami życia,
– wgląd w siebie, posiadanie skrystalizowanej filozofii życiowej,
– zdolność do praktycznego działania, radzenia sobie z codziennymi problemami życia.
Allport wymienia trzy grupy właściwości składających się na dojrzałą osobowość :
1. Posiadanie dobrze rozwiniętego i rozbudowanego obrazu siebie,
2. Nabywanie obiektywnych postaw wobec siebie, wyrażających się w umiejętności wglądu w siebie, w znajomości siebie i poczuciu humoru,
3. Posiadanie własnego, skrystalizowanego światopoglądu.
Maslow pisze, że człowiek dojrzały to taki, który ujawnia poczucie bezpieczeństwa, czuje się członkiem wspólnoty, w której żyje i jest przekonany, że grupa, w której żyje, akceptuje jego osobowość i działanie. W stosunkach z ludźmi zachowuje się naturalnie i reaguje spontanicznie. Jest odprężony, wolny od obronnej “drażliwości”, nie jest agresywny, umie się szczerze i naturalnie śmiać. Posiada realistyczny obraz siebie. Jego skala wartości i normy moralne są stabilne.
2. Kreutza metoda formowania osobowości.
Kształcenie charakteru rozumie Kreutz jako nabywanie umiejętności wpływania na swoje przyszłe postępowanie.
Metoda formowania charakteru proponowana przez niego opiera się na n/w zasadach :
a) nie możemy wykonywać żadnej czynności dowolnej, jeśli nie pomyślimy o tym co
chcemy czy zamierzamy robić, jakoś sobie nie wyobrazimy tego czy okoliczności
z tym związanych,
b) z rzeczy przychodzących na myśl robi się te, które dla człowieka są pociągające,
wartościowe.
W pracy nad formowaniem charakteru trzeba powtarzać pewne czynności stale i systematycznie, aby powstały odpowiednie przyzwyczajenia i nawyki, które mogą na całe życie ułatwić pewne sposoby postępowania. Należy formować pożądane zachowania ( zalety ) i otamowywać niepożądane ( wady ). Główną techniką jest w tej metodzie trzeźwe namyślanie się nad swoim postępowaniem, analiza swojego zachowania, rozmyślanie nad swoim zachowaniem i przewidywanie go.
3. Psychocybernetyka Maxwella Maltza jako metoda formowania pozytywnego
obrazu siebie.
Założeniem tej metody jest przekonanie, że możemy zmieniać nasze mniemanie o sobie,
nasz obraz siebie, tak jak zmienia się program w komputerze.
Maltz zaleca trzy grupy zabiegów :
1. regeneracyjne oddziaływanie na obraz siebie ( wprowadzenie się w stan relaksu ),
2. budowanie wzorów optymalnego, skutecznego działania ( działamy skutecznie nie dlatego, że bardzo czegoś chcemy lub nie, ale dlatego, że umiemy bądź nie umiemy ujrzeć naszego sposobu działania w wyobraźni, nie umiemy sobie wyobrazić naszego działania ),
3. ochrona pozytywnego obrazu siebie ( usuwanie ze świadomości pesymistycznych myśli dotyczących siebie i własnego działania oraz negatywnych ocen samego siebie. Ważne przy tym jest nie tyle to czy uda nam się takie myśli usunąć z głowy, ale podjęcie wysiłku aby takie myśli usuwać. Powtarzające się wysiłki budują skuteczną barierę przed inwazjami niszczących energię myśli i obrazów. Nie pozwalamy na zalew naszej świadomości przez pesymistyczną, intelektualną i uczuciową tandetę ).
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- dojrzała osobowość