Pionierem tematu, pojęcia stres był fizjolog W. Cannon, twórca Teorii Homeostazy. Opisywał reakcje człowieka na stres, fizjologiczny mechanizm adaptacji do stresu. Cannon nie używał określenia stres a: napięcie, zaburzenia. Jego teoria zakłada, że ustrój może prawidłowo funkcjonować tylko w takich granicach oddziaływania stresu, w jakich jest zdolny do szybkiej adaptacji. Rozwinięciem tej teorii w fizjologii jest teoria przystosowania.
H. Selye zwrócił uwagę, że w każdej chorobie oprócz objawów specyficznych można wyodrębnić syndrom objawów nie specyficznych wspólny dla wszystkich chorób. Owo zjawisko nazwał Ogólnym Syndromem Adaptacji w skrócie GAS lub odpowiedzią na stres.
Odpowiedź na stres rozwija się w trzech stadiach:
· Reakcja alarmowa (mobilizuje siły obronne)
§ faza szoku (bezpośrednia reakcja na działanie czynnika szkodliwego, intensywne pobudzenie organizmu)
§ faza przeciwdziałania szokowi (reakcje obronne, zmiany w funkcjach fizjologicznych)
· Stadium odporności (względna adaptacja organizmu)
· Stadium wyczerpania (utrata zdolności obronnych, rozlegurowanie funkcji fizjologicznych, nawet śmierć)
Sely wyrażnie odróżniał w stresie dwa aspekty:
? fizjologiczny (związany z fizyczną charakterystyką bodźca stresowego np. jego siła, intensywność)
? psychologiczny (związany z treściową charakterystyką bodźca)
Zarówno niedobór bodźców (deprywacja sensoryczna) jak i nadmiar (przeciążenie stymulacyjne) mają charakter stresowy.
Salye wprowadza rozróżnienie na stres dobry – tzw. eustres i stres zły – tzw. dystres. Eustres mimo chwilowego dyskomfortu prowadzi do rozwoju osobowości, motywuje do wysiłku. Dystres dezorganizuje działanie.
Spiegel był współtwórcą Psychosomatycznej Koncepcji Stresu. Mówi ona o istnieniu zależności między czynnikami emocjonalnymi o wystarczająco dużej intensywności i odpowiednio długim czasem trwania a początkiem choroby psychosomatycznej. Psychosomatyka odnosi się do niektórych, tzw. chorób cywilizacyjnych: nadciśnienia tętniczego, zawałów, wrzodów żołądka, wrzodów dwunastnicy, łysienia plackowatego itp.
Prekursorem psychologicznych teorii stresu była Teoria Frustracji S. Rosenzweiga. Fristracja jest reakcją człowieka na sytuację w której na drodze do realizacji celu pojawia się przeszkoda.
Artykuł dotyczy następujących zagadnień:
- stres biologiczny i psychologiczny
- stres biologiczny a psychologiczny
- stres biologiczny artykuły
- Stres psychologiczny twórca